اجلاس جهاني علما وبيداري اسلامي
نوع مقاله :گزارش
نویسنده :
بهزاد قاسمي*
* پژوهشگر مسائل انديشه سياسي و بيداري اسلامي
مقدمه
بيداري جوامع اسلامي نشان بارز احياي هويت واحد اسلامي و مبين نقش هدايتگري علما و روحانيون است، زيرا درک حرکتهاي دقيق سياسي و فرهنگي غرب و هدفگذاريهاي آينده آنها جز از طريق انديشه سیاسی علما، امکانپذير نبوده است. روحانيت با آگاهي عميق از توانمنديها و ظرفيتهاي بينظير انديشه اسلامي و نقصانهاي جدي انديشه غربي و توجه به هدفگذاريهاي تقابلي غرب، به آگاهيدهي سطوح مختلف سرزمینهای جهان اسلام پرداخته است.
اندیشه اسلامی در نگاه علما با محوریت بیداری اسلامی اين است که همواره بر بيداري همه ملتها، صرف نظر از جغرافيايي که در آن قرار دارند، تأکيد کرده و مبارزه را در هر کجا که باشد، مد نظر قرار دهند. مقابله با ظلم و مبارزه با طاغوت را منحصر در مکان خاصي ندانند و تأکيد كنند که مسلمانان در هر جاي عالم نبايد اجازه جور حاکمان طاغوتی را بدهند. در این باره امام خميني(ره) فرمودند: «براي من مکان مطرح نيست. آنچه مطرح است مبارزه ضد ظلم است. هر جا بهتر اين مبارزه صورت بگيرد آنجا خواهم بود» (صحيفه نور، ۱۳۷۲، ج ۵: ۳۰۱).
اندیشههای سیاسی و رويکردهاي دانشمندان و متفکران جهان اسلام که در دهههاي اخير در باب بيداري، خيزش و آگاهسازي مسلمانان مطرح شده است ميتواند منبعي غني براي نظريهپردازي محسوب شود و بخش قابل توجهي از ذخاير علمي و فکري را تأمين كند. بيداري اسلامي براي بالندگي و همهگير شدن نيازمند انديشههايي است که در عرصهاي شفاف و علمي تبادل شود. در این باره رهبري و هدايت جريان بيداري اسلامي با تلاش علما و بیدارگرانی چون سيد جمالالدين، محمد عبده، ميرزاى شيرازى، آخوند خراسانى، محمود الحسن، شيخ فضلالله، حاج آقا نورالله، ابوالاعلى مودودى و دهها روحانى معروف بزرگ و مجاهد و متنفذ از كشورهاى ايران، مصر، هند و عراق در تاريخ ثبت شده است.
حضرت امام(ره) داشتن انرژي و نيروهاي بالقوه براي هدايت و رهبري نهضتهاي رهاييبخش اسلامي را به علما و روحانيون كشورهاي منطقه يادآور ميشود و آنان را به الگوگيري از علماي مبارز ايران و قيام و انقلابي كه عليه نظام شاهنشاهي ايجاد و رهبري و به پيروزي منتهي شد، فرا ميخواند (همان، ج ۲۰: ۳۳۴).
رهبر معظم انقلاب نيز در بيان اهميت ويژه نقش و جايگاه علما در بيداري اسلامي فرمودهاند: «ايجاد يك فكر، گفتمان و جريان فكرى در جامعه، به دست خواص جوامع و انديشمندان جامعه است. علما ميتوانند فكر ملتها را به سمتى هدايت كنند كه مايه نجات ملتها شود. روايتى است از رسول مكرم اسلام، حضرت محمد(ص) كه ميفرمايد: لا تصلح عوام هذه الأمه الّا بخواصتها. قال يا رسول الله: و من خواصتها؟ قال: العلماء». اول علما را ذكر كرد، بعد چند دسته ديگر. بنابراين روحانيت در هر كشورى ميتوانند سررشتهدار حركت مردم شوند (بيانات مقام معظم رهبري، ۲۱/۹/۹۱).
ـ بيـانـات مـقام معظم رهبري در ديدار شركتكنندگان در اجلاس جهاني اساتيد دانشگاههاى جهان اسلام و بيدارى اسلامى، ۲۱/۹/۱۳۹۱٫
ـ خميني(ره)، سيدروح الله (۱۳۷۵)، صحيفه نور، ج۵، تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي