اردوغان و سیاست نزدیکی به روسیه؛ دلائل و چشم‌انداز
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال نوزدهم، شماره ۲، پياپي ۷۴، تابستان ۱۳۹۷؛ صفحات ۳۸-۶۱
نوع مقاله: پژوهشی
نویسنده:
* نورالدین اکبری کریم‌آبادی
* دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
سیر تاریخی روابط روسیه و ترکیه روندی را به نمایش می‌گذارد که در قالب دو الگوی همکاری و تعارض قابل فهم است. بعد از دهه‌ها مناقشه در طول جنگ سرد و دهه ۱۹۹۰، روسیه و ترکیه در ابتدای سال‌های پس از ۲۰۰۰ به طور قابل توجهی مناسبات سیاسی و اقتصادی خود را توسعه داده‌اند. این روند رو به رشد به طور اساسی بعد از تحولات انقلابی در خاورمیانه (۲۰۱۱) و همچنین تغییر در پویایی‌های امنیتی قفقاز جنوبی و با هدف قراردادن جنگنده روسی توسط ترکیه، روند تنش‌آمیزی را تجربه کرده است. بحران در روابط ترکیه و روسیه پیامدهای سیاسی و امنیتی به دنبال داشت که از جمله می‌توان به حمایت روسیه از کردهای مخالف ترکیه، احیای رابطه ترکیه با آمریکا، شفاف‌سازی موضع ترکیه در قبال داعش و…اشاره نمود. اما یکی از موضوعاتی که اخیراً مورد توجه رسانه‌های جهانی و تحلیل‌گران مسائل بین‌المللی قرار گرفته است، در ارتباط با تغییر رویه ترکیه در سیاست‌های منطقه‌ای و نزدیکی این کشور به روسیه است. این مقاله با استفاده از نظریه واقع‌گرایی و با روش توصیفی و تحلیلی، دلایل نزدیکی در روابط میان این دو کشور را در مواردی از جمله هراس از گسترش تروریسم تکفیري به منطقه، فشار مقطعی بر آمریکا و اتحادیه اروپا، سیاست‌های اتحادیه اروپا در خصوص حوادث اخیر تركیه، تضعیف جایگاه کردهای سوریه و پایان بخشیدن به حکومت فدرال آنها، خروج از انفعال و سهیم بودن در آینده سوریه، هراس‌های اقتصادی و کاهش روابط اقتصادی می‌داند؛ اما معتقد است که این عوامل باعث نزدیکی مقطعی و موقتی ترکیه به روسیه شده است و این کشور از نظر انرژی ممکن است به روسیه وابسته باشد، اما از لحاظ سیاسی این گونه نیست و لذا ترکیه همچنان چارچوب غربی خود را حفظ خواهد کرد.
واژگان کلیدی
ترکیه، روسیه، اردوغان، خاورمیانه، سیاست منطقه‌ای
عنوان مقاله [English]
Erdogan and politics of proximity to Russia;
reasons and prospects
نویسنده [English]
Nour Al-Din Akbari Karimabadi
چکیده [English]
Abstract
The historical process of relations between Russia and Turkey shows a process that is understandable in the form of two patterns of cooperation and conflict. After decades of conflict during the Cold War and the 1990s, Russia and Turkey have significantly developed their political and economic relations in the post-2000 years. This growing trend has experienced a conflict trend after the revolutionary developments in the Middle East (2011), as well as the change in the South Caucasus security dynamics and targeting the Russian fighter by Turkey. The crisis in Turkish-Russian relations led to political and security implications, including Russia’s support from the Kurdish opposition to Turkey, the revival of Turkey’s relationship with the US, the clarification of Turkey’s position towards ISIS, and so on. But one of the issues recently received by the global media and international affairs analysts is regarding the change in Turkey’s policy in regional policies and its proximity to Russia. This paper, using the theory of realism and by descriptive and analytical method, believes that the reasons for the close relationship between the two countries is because of some reasons: fears of the spread of Takfiri terrorism in the region, the pressure on the United States and the European Union, European Union policies on recent incidents in Turkey, weakening the status of Syrian Kurds and finishing their federal government, going out from passivity and contributing to the future of Syria, economic risks and reducing economic relations, but believes that these factors have led to a temporary proximity of Turkey into Russia, and this The country, in terms of energy, may depend on Russia, but in terms of politics is not, and so Turkey will continue to maintain its western framework.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Turkey, Russia, Erdogan, Middle East, regional policy
عنوان مقاله [العربية]
اردوغان والسياسة القرب بروسيا؛ الأسباب والتوقعات
چکیده [العربية]
المخلص
يظهر المسار التاريخي للعلاقات بين روسيا وتركيا عملية مفهومة في شكل نمطين من التعاون والصراع. بعد عقود من الصراع أثناء الحرب الباردة والتسعينيات، طورت روسيا وتركيا علاقاتهما السياسية والاقتصادية بشكل كبير في فترة ما بعد عام ۲۰۰۰٫ شهد هذا الاتجاه المتنامي اتجاهاً متوتراً بعد التطورات الثورية في الشرق الأوسط (۲۰۱۱)، فضلاً عن التغيير في ديناميكيات الأمن في جنوب القوقاز، واستهدفت تركيا طائرات مقاتلة الروسية. لكن إحدى القضايا التي تلقاها مؤخراً الإعلام العالمي ومحللو الشؤون الدولية تتعلق بالتغيير في سياسة تركيا بشأن السياسات الإقليمية وقربها من روسيا. وتستخدم هذه الورقة نظرية الواقعية والمنهج التحليلي، و یدری الأسباب التي أدت إلى علاقات وثيقة بين البلدين بشأن قضايا مثل الخوف من الإرهاب، اضغط على الأمريكا وأوروبا، وسياسات الاتحاد الأوروبي من الأحداث الأخيرة فی تركيا، إضعاف موقف الأكراد في سوريا ووضع حد للحكومة الاتحادية، والانسحاب من التراخي والشراکة في مستقبل سوريا، خوف الاقتصادی و الحد فی العلاقات الاقتصادية، ولكن يعتقد أن هذه العوامل تسببت في قرب تركيا المؤقت من روسيا و هذا البلد، من حيث الطاقة، قد تعتمد على روسيا، ولكن من حيث السیاسی ليس هو الحال، وبالتالي ستواصل تركيا الحفاظ على إطارها الغربي.
الكلمات المفتاحية
تركيا، روسيا، أردوغان، الشرق الأوسط، السياسة الإقليمية
ـ بهمن، شعیب (۱۳۹۱) روسیه و بهار عربی؛ چالشها و پیامدها فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز شماره۷۷٫
ـ دهشیری، محمدرضا (۱۳۷۸) «آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی در سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه سیاست خارجی، سال سیزدهم، شماره دوم
ـ زارعی هدک، معصومه (۱۳۹۱)، سیاست خارجی روسیه در قبال اتحادیه اروپا در دوران پوتین، تهران، انتشارات كتاب آوا.
ـ شریفی طراز کوهی، حسین (۱۳۸۰ ) حقوق بشر (نظریه‌ها و رویه‌ها)، تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
ـ صفری، مهدی (۱۳۸۴)ساختار و تحولات سیاسی در فدراسیون روسیه و روابط با جمهوری اسلامی ایران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، تهران
ـ عابدی، عفیفه (۱۳۹۰)سیاست‌های قفقازی ترکیه( ۱۹۹۱-۲۰۰۹)از مجموعه مقالات كتاب سیاست و امنیت در قفقاز، تدوین محمود واعظی.
ـ عامری، هوشنگ (۱۳۸۱) اصول روابط بین‌الملل، تهران: چاپ اول (ویراست چهارم)انتشارات آگاه
ـ عسگریان، عباسقلی، تجری، سعید (۱۳۹۶) تأثیر بحران سوریه بر روابط روسیه و ترکیه در منطقه قفقاز، فصلنامه آسیاي مرکزي و قفقاز، بهار
ـ كرمي، جهانگیر (۱۳۹۰) همکاری‌های روسیه و ترکیه: هدف‌ها، گستره و چشم اندازها. مطالعات اوراسیاي مركزي، سال چهارم شماره ۹٫
ـ كوزه‌گر كالجي، ولی‌الله (۱۳۸۹)، سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه و تأثیر آن بر مناسبات روسیه و ترکیه. فصلنامه آسیاي مركزي وقفقاز، شماره۶۹٫
ـ کرمی، جهانگیر (۱۳۹۱) روسیه و اوراسیای مرکزی: همگرایی در محیطی تنش‌زا. ايراس، شماره۳۶٫
ـ مردانی گیوی، اسماعیل (۱۳۸۰) «جهانی شدن: نظریه‌ها و رویکردها» اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال پانزدهم، شماره ۱۶۸ـ۱۶۷
ـ مشیرزاده، حمیرا (۱۳۸۳) «واقع‌گرایی، لیبرالیسم و جنگ آمریکا علیه عراق»، فصلنامه سیاست خارجی، سال هجدهم، شماره ۴
ـ مورگنتا، هانس. جی (۱۳۷۴) سیاست میان ملتها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
ـ مولوی، پیمان و صولت رضا (۱۳۸۳) روسیه و ترکیه منتقدان دیروز، دوستان امروز. گزيده تحولات جهان، شماره۳۱
ـ سلیمی، آرمان (۱۳۹۵) اهداف ترکیه از نزدیکی و همکاری با ایران و روسیه برگرفته از سایت:
http://www.faratab.com/news/3893
ـ سیف‌الدینی سالار (۲۹/۳/۱۳۹۷) پیام‌ها و پیامدهای عملیات ترکیه در عفرین برای کردها برگرفته از سایت:http://www.azariha.org/ item/2422
ـ رمضانی بونش، فرزاد(۱۳۹۵) انگیزه‌های ترکیه در عادی سازی روابط با روسیه، در سایت:
انگیزه‌های ترکیه در عادی سازی روابط با روسیه
ـ خبرآنلاین، (۱/۶/۱۳۹۵)سفر اردوغان به روسیه و چشم‌انداز تحول در سیاست منطقه‌ای آنکارا در سایت: بخش اولhttp://www.ettelaat.com/etiran/?p=225493
ـ خجسته، رحیم (۲۶/۵/۱۳۹۵) نگاه اجمالی به روابط روسیه و ترکیه
http://www.iribnews.ir/fa/news/125503
ـ حمزه، حسن (۳۱/۵/۱۳۹۵) دلایل چرخش سیاست خارجی تركیه ۳۱/۵/۱۳۹۵ در سایت:
https://fararu.com/fa/news/286527
-Trenin, Dmitri(2009) , “ the Lonely Power: Russian Security Policy and the West” , the Seurity Times, Available at; http:// www. Canegie. ru / Publications / ? fa= 226830 (accessed on: 2011 / 7 / 26).
– Katz. Mark N., 2010, Russia’s Greater Middle East Policy: Securing Economic Interests, Courting Islam, NISCenter, Vision n.49
– Karakullukçu, Memduh and Trenin, Dmitri (2014), “Exploring the Prospects for Russian-Turkish Cooperation in a Turbulent Neighborhood”, Global Relations Forum-Carnegie Moscow Center
