ارزیابی تأثیر «پدیده‌های نوظهور» بر تحولات کلان نظام بین‌الملل
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست و پنجم، شماره ۱، پياپي ۹۷، بهار ۱۴۰۳؛ صفحات ۶۰ ـ ۳۱
چکیده
با اینکه در عصر حاضر نیز مؤلفه‌های قدرت‌ساز همچنان اثرگذاری خود را حفظ کرده‌اند؛ اما تحولات نوین و پیشرفت در حوزه‌های تکنولوژی باعث شده تا در کنار مؤلفه‌های سنتی، برخی از مؤلفه‌های جدید نیز بر تحولات کشورها و به تبع آن، افزایش توانمندی آنها در حوزه‌های مختلف مؤثر باشند. این مؤلفه‌های جدید بعضاً به حدی از اثرگذاری رسیده‌اند که می‌توانند در معادلات بین‌الملل دخیل باشند و تحولات نظام بین‌الملل را متأثر کنند.
یکی از حوزه‌های حساس و مهمِ گذار و تحول در هندسه جهانی قدرت، مقوله «کریدورهای ترانزیتی» است. فضای ژئوپلیتیکی قرن بیست‌ویکم بر شبکه‌ای از پل‌ها و کریدورهای ارتباطی بین کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای استوار است و می‌توان گفت بازی بزرگ قرن بیست‌ویکم در یک مفهوم خلاصه می‌شود: «کریدور». نمود عینی این مفهوم را می‌شود در ابرپروژه قرن بیست‌ویکمی چین به نام «یک کمربند، یک راه» یا «راه ابریشم جدید» مشاهده کرد. از طرفی توسعه و گسترش فناوری های نوین بویژه در حوزه «هوش مصنوعی» نیز می‌تواند تحولات مهمی در حوزه قدرت و مبادلات قدرت کشوره ایجاد کند. این تحول به حدی از اهمیت برخوردار است که گفته می‌شود در عصر حاضر «داده‌‌ها» جای «نفت» را می‌‌گیرند و هر کشوری که می‌‌خواهد در عرصه بین‌المللی پیشتاز باشد، باید بر داده‌‌ها، الگوریتم‌‌ها و به‌طور کلی فناوری هوش مصنوعی تسلط داشته باشد. همین تحول باعث شده تا امنیت نیز از مقولات سخت فاصله گرفته و مبتنی بر داده شکل بگیرد. این تحولات و توسعه تكنولوژی‌ها، ضمن تغییر نظم سلسله مراتبی گذشته و شكل‌دهی هویت‌های جدید، تأثیر شگرفی نیز بر قدرت، توانایی‌ها، ایده‌ها، اولویت‌ها و منافع دولت‌ها و افراد و در نتیجه، قواعد و بستر بازی در عرصه سیاست بین‌الملل خواهند گذاشت.
واژگان کلیدی
پدیده‌های نوظهور، قدرت، کریدور، هوش مصنوعی، امنیت داده محور، نظام بین‌الملل.
عنوان مقاله [English]
Qana and Karish field and its effect on the positions of Hezbollah in Lebanon
نویسنده [English]
Ehsan Refai
چکیده [English]
Abstract
With the discovery of gas fields in the Eastern Mediterranean, a new capacity was created for the countries located in this geographical area to take advantage of this strategic resource to meet their strategic energy needs and reduce economic problems and dependence on foreign sources. The Karish and Qana gas fields are among the resources that, due to being in the maritime border dispute between Lebanon and the Zionist regime, the possibility of identifying reserves and extracting from these resources faced serious considerations. Hizbollah’s pressure and threat in determining the conditions of these resources following the Zionist regime’s abuses of the said resources led to an agreement to determine the maritime borders of Lebanon with the Zionist regime, based on which Qana was handed over to Lebanon and Karish to the regime. The question of the current research is, how will the effect of the naval agreement between Lebanon and the Zionist regime regarding the gas fields of Qana and Karish be on the situation of Hezbollah in Lebanon? The hypothesis of the research states: “Hezbollah’s protection of Lebanon’s national interests in the Qana and Karish field of energy, stabilizing the political and national activism of this movement in Lebanon, creates a new arena for increasing the asymmetric deterrence power of Hezbollah in the field of maritime and energy against the Zionist regime. »
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Qana, Karish, Hezbollah, deterrence, asymmetric deterrence, Lebanon, Zionist regime
عنوان مقاله [العربية]
حقول الغاز قانا و کاریش وأثرها على مواقف حزب الله فی لبنان
چکیده [العربية]
المخلص
مع اكتشاف حقول الغاز فی شرق البحر الأبیض المتوسط ، تم إنشاء قدره جدیده للدول الواقعه فی هذه المنطقه الجغرافیه للاستفاده من هذا المورد الاستراتیجی لتلبیه احتیاجاتها الاستراتیجیه من الطاقه وتقلیل المشاكل الاقتصادیه والاعتماد على المصادر الأجنبیه. یعد حقلا غاز كاریش وقانا من الموارد التی واجهت إمكانیه تحدید الاحتیاطیات واستخراجها من هذه الموارد، بسبب الخلاف الحدودی البحری بین لبنان والنظام الصهیونی، ملاحظات جدیه. أدى ضغط حزب الله وتهدیده فی تحدید مكانه هذه الموارد فی أعقاب تجاوزات النظام الصهیونی لهذه الموارد إلى اتفاق لتحدید الحدود البحریه للبنان مع النظام الصهیونی، والتی على أساسها سلمت قانا إلى لبنان و کاریش إلی النظام الصهیونی. سؤال البحث الحالی كیف سیكون تأثیر الاتفاق البحری بین لبنان والنظام الصهیونی على حقول الغاز فی قانا وکاریس على أوضاع حزب الله فی لبنان؟ تنص فرضیه البحث على أن «حمایه حزب الله للمصالح الوطنیه للبنان فی مجال الطاقه والعمل، مع تثبیت النشاط السیاسی والوطنی لهذه الحركه فی لبنان، یخلق ساحه جدیده لزیاده قوه الردع غیر المتكافئه لحزب الله فی المیادین البحریه والطاقه ضد الكیان الصهیونی».
الكلمات المفتاحية
قانا، كاریش، حزب الله، الردع، الردع غیر المتكافئ، لبنان، النظام الصهیونی
