حقوق بین‌الملل و تحریم‌های ضد ایرانی ایالات متحده آمریکا

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیستم، شماره ۳، پياپي ۷۹، پاییز ۱۳۹۸؛ صفحات۱۶۳-۲۰۷

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* توحید محمدزاده

*  کارشناس ارشد مطالعات منطقه‌ای

چکیده

 

نظام حقوق بین‌الملل به‌عنوان یک نظام حقوقی غیر سازمان‌یافته، در تضمین اجرای قواعد خـود با مشکلات زیادی روبرو است. نظام حقوق بین‌الملل در نتیجه‌ فقدان سازوکارهای نهادین برای مقابله و مجازات نقض حقوق بین‌الملل، شناسائی حق هر دولت در توسل به اقدامات متقابل (خودیاری) برای مقابله با نقض تعهدات بین‌المللی و جبران خسارات وارده از جمله‌ آنهاست. اسـتفاده برخی دولت‌ها از تحریم اقتصادی، بدون وجود مجوز قبلی شورای امنیت و خارج از سیستم امنیت جمعی منشور سازمان ملل متحد، باعث شده تا مشروعیت این اقدامات از حیث انطباق آنها با موازین حقوق بین‌المللی با شک و تردید همراه باشد. برخی تحریم‌کنندگان در توجیه اقدامات خود به اصل آزادی دولت‌ها در برقراری یا قطـع روابط تجاری خود با سایر دولت‌ها استناد می‌کننـد. در پـاره‌ای از مـوارد نیـز اسـتفاده از تحریم‌هـای یک‌جانبه به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاست ملی دولت‌های قدرتمند به شمار می‌رود. با این حـال، هدف نهایی از اجرای تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه هر چه باشد، باید تعهدات بین‌المللی دولت‌ها در چارچوب معاهدات بین‌المللی حقوق بشری در آن لحاظ شود. عدم توجه به آثار زیان‌بار تحریم‌ها بر وضـعیت کلـی حقوق بشر در کشور هدف، نه تنها مشروعیت این اقدامات را از بین می‌برد، بلکه به موجب حقوق بین‌الملل مسئولیت‌هایی برای دولـت یـا دولت‌های تحریم‌کننده ایجاد می‌کند. این مقاله عدم مشروعیت تحریم‌های آمریکا علیه ایران را سنجیده و یک ارزیابی از عدم انطباق آن با قوانین حقوق بین‌الملل و آثار این تحریم‌ها ارائه می‌دهد.

واژگان کلیدی

اعتراضات خیابانی، عراق، بحران اقتصادی، توسعه نامتوازن، داعشیسم ذهنی، بحران مشروعیت، بحران کارآمدی.

عنوان مقاله [English]

International law and anti-Iranian US sanctions

نویسنده  [English]

Tohid Mohammadzadeh

چکیده [English]

Abstract

The international legal system, as an unorganized legal system, faces many difficulties in ensuring it’s implementing its rules. Due to the lack of institutional mechanisms to counter and punish violations of international law, the international law system recognizes the right of each state to resort to countermeasures to counter violate international obligations and to compensate for damages.

The use of economic sanctions by some governments without the prior authorization of the Security Council and outside the United Nations Charter of Collective Security has made their legitimacy in line with international law uncertain. Some boycotters cite the principle of the freedom of governments to establish or sever their business relations with other states in justifying their actions. In some cases, the use of unilateral sanctions is seen as a tool to advance the national policy goals of powerful states. Whatever the ultimate goal of unilateral economic sanctions, the international obligations of governments within the framework of international human rights treaties must be taken into account.

Ignoring the detrimental effects of sanctions on the human rights situation in the target country not only destroys the legitimacy of these actions but also creates liability for governments or sanctions governments by international law. This article reviews the legitimacy of US sanctions against Iran and provides assessments of its non-compliance with international law and the effects of these sanctions.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Law, Sanctions, international law, the legality of Sanctions.

عنوان مقاله [العربية]

القانون الدولي والعقوبات الأمريكية المناهضة لإيران

چکیده [العربية]

المخلص

 

يواجه النظام القانوني الدولي، كنظام قانوني غير منظم، العديد من الصعوبات في ضمان تنفيذ قواعده، و بسبب عدم وجود آليات مؤسسية لمواجهة انتهاكات القانون الدولي ومعاقبة مرتكبيها، ويعترف نظام القانون الدولي بحق كل دولة في اللجوء إلى التدابير المضادة للتصدي لانتهاك الالتزامات الدولية والتعويض عن الأضرار، إن استخدام بعض الحكومات للعقوبات الاقتصادية ، دون الحصول على إذن مسبق من مجلس الأمن وخارج ميثاق الأمم المتحدة للأمن الجماعي، قد شكك في شرعية إجراءاتها بما يتوافق مع القانون الدولي، ويستشهد بعض المقاطعين بمبدأ حرية الحكومات في إقامة أو قطع علاقاتها التجارية مع الدول الأخرى لتبرير تصرفاتها، کما في بعض الحالات يُنظر إلى استخدام العقوبات من جانب واحد كأداة لتعزيز أهداف السياسة الوطنية للدول القوية، ومهما يكن الهدف النهائي للعقوبات الاقتصادية الانفرادية، يجب مراعاة الالتزامات الدولية للحكومات في إطار المعاهدات الدولية لحقوق الإنسان، إن تجاهل الآثار الضارة للعقوبات على الوضع العام لحقوق الإنسان في البلد المستهدف لا يقتصر على تدمير شرعية هذه الإجراءات فحسب، بل يخلق أيضًا مسؤولية على حكومة أو حکومات عن طريق العقوبات بموجب القانون الدولي، وتبحث هذه المقالة في شرعية العقوبات الأمريكية ضد إيران وتقدم تقييماً لآثارها وعدم امتثالها للقانون الدولي.

الكلمات المفتاحية

القانون، العقوبات، القانون الدولي، مشروعية العقوبات.

۱٫ کتب و مقالات

ـ ارفعی، عالیه، حقوق بشر از دیدگاه مجامع‌ بین‌المللی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۷۲٫

ـ حبیب‌زاده، توکل، تحریم در منشور سازمان ملل، فصلنامه مطالعات حقوقی دانشگاه تهران، دوره ۴۵، ۱۳۹۴٫

ـ ضیایی بیگدلی، محمدرضا، حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: انتشارات گنج دانش، ۱۳۸۵٫

ـ ضیایی بیگدلی، محمدرضا، حقوق جنگ (حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه)، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۳۸۰٫

ـ فلسفی، هدایت‌الله، تدوین و اعتلای حقوق بشر، مجله تحقیقات حقوقی، ش ۱۷- ۱۶، ۱۳۷۴٫

ـ نیکوگفتار صفا، حمیدرضا و علی ردادی، تحلیل راهبردی تحریم‌های تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر الگوی اردن)، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم، شماره ۶۶، بهار ۱۳۹۴٫

۲٫ سایت‌های اینترنتی

ـ باشگاه خبرنگاران جوان، جایگاه دادگاه لاهه در جامعه بین‌الملل، ۶ شهریور ۱۳۹۷، قابل دسترسی در آدرس:

 https://www.yjc.ir/fa/news/6647122

ـ جزایری، ادریس، تسنیم، اردیبهشت ۱۳۹۸، قابل دسترسی در آدرس:

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/17/2005915/

ـ خبرگزاری مشرق، ۱۱ مهر ۱۳۹۷، چرا حکم دیوان بین‌المللی دادگستری علیه آمریکا مهم است؟، قابل دسترسی در آدرس:https://www.mashreghnews.ir/news/899167

ـ گوهری مقدم، ابوذر، سایت بصیرت، ۱۵ اسفند ۱۳۸۷، قابل دسترسی در آدرس:

 https://basirat.ir/fa/news/78129/

ـ نامدار وندایی، سالار، ۸۱ آذر ۱۳۹۶، اندیشکده مطالعات راهبردی تبیین، قابل دسترسی در آدرس:

http://tabyincenter.ir/22556/

ـ بسایت رهبر معظم انقلاب اسلامی، ۰۱/۰۴/۱۳۸۵، قابل دسترسی در آدرس:

http://farsi.khamenei.ir/others-article?id=12800

ـ وکیل، امیرساعد، ۱۳۹۲، تحریم در حقوق بین‌الملل، وکالت آنلاین، قابل دسترسی در آدرس:

https://www.vekalatonline.ir/articles/34439//