سنخ شناسي شكاف‌هاي اجتماعي در سوريه
چکیده
در بررسي بحران سوریه به دلايل گوناگونی اشاره مي‌شود. برخی معتقدند شکاف‌هاي اجتماعی موجود در سوريه که به دلیل سياست‌هاي نظام به وجود آمده بود، در پی انقلاب در کشورهای عربی منطقه، زمينه‌ساز اعتراضات مردمی و در نهایت قیامی فراگیر علیه نظام اسد شد. سؤال اساسی پژوهش اين است که آیا وقوع بحران در سوریه ناشی از تشدید شکاف‌هاي اجتماعی است؟آیا شکاف مذهبیِ علوی ـ سنی یا شکاف قومیِ عربی ـ کردی سر باز کرده و چنین بحرانی را رقم زده است؟آیا شکاف گفتماني اسلام‌گراـ سکولار یا مقاومت ـ سازش منشأ بروز چنین بحرانی بوده است؟ در اين مقاله با استفاده از شیوه توصیفی ـ تحلیلی اين فرض بررسي مي‌شود كه گرچه بحران سوریه باعث تعمیق شکاف‌هاي قومی و مذهبی و فعال‌سازی این شکاف‌ها شده است، اما نمي‌توان این شکاف‌ها را عامل اصلی وقوع اعتراضات مردمی یا جنگ داخلی سوریه دانست. هم‌چنين شکاف گفتمانی موجود در عرصه سیاست داخلی سوریه (اسلام‌گرا ـ سکولار) به دلیل وضعیت جنبش اخوان‌المسلمين در سوریه نمي‌تواند عامل اصلی بروز بحران باشد. در نهایت شکاف گفتمانی موجود در عرصه سیاست خارجی سوریه (مقاومت ـ سازش) به عنوان عاملی مهم در بروز بحران سوریه مورد شناسایی قرار گرفت.
واژگان کلیدی
سوریه، بحران سوریه، شکاف اجتماعی، شکاف قومی، شکاف مذهبی، شکاف گفتمانی
عنوان مقاله [English]
Typology of Social Rifts in Syria
نویسنده [English]
Ahmad Zarean
چکیده [English]
Abstract
In examination of Syria crisis are cited various reasons. Some believe that social rifts in Syria has created due to government policies and following the revolution in the Arabic countries of the region, paved context for popular protests s and ultimately the widespread uprising against the Assad regime.
Research fundamental question is that whether the crisis in Syria is cause of escalation of social rifts? Whether religious rift of Alevi – Sunni or ethnic rift of Arab-Kurdish is cause of such crisis? Whether discursive rift of slamist-secular or resistance -compromise is source of such crisis? In this paper, using analytic method, this assumption is examined that although the Syrian crisis is led to deepening of ethnic and religious rifts and activation of these gaps, but it is not main cause of forming the popular protests or civil war in Syria. Also current discursive rift in domestic political scene of Syria (Islamist- secular) due to the situation of Muslim Brotherhood movement in Syria cannot be a major factor in emergence of crisis. In finally the current discursive rift in foreign policy scene of Syria (resistance- compromise) is as a major factor in the emerging the Syrian crisis.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Syria, the Syrian Crisis, Social Rifts, Ethnic Rifts, Religious Rifts, Discourse Rifts
عنوان مقاله [العربية]
معرفة انواع الهوة الاجتماعية في سوريا
چکیده [العربية]
المخلص
في دراسة أزمة سوريا تتم الإشارة الى أسباب منوعة. يعتقد البعض أن الفجوات الاجتماعية الحالية الناتجة من سياسات النظام السوري قد مهّدت الأرضية للإحتجاجات الشعبية و في النهاية قد أدّت الي الثورة الواسعة ضد نظام الاسد متأثّرة بموجة الثورات في العالم العربي. و السئوال الأساسي للبحث هي: هل بدأت الأزمة السورية نتيجة إتساع الهوّة و الفجوات الإجتماعية؟ و هل برزت الخلافات المذهبية العلوية ـ السنية او الخلافات القومية العربية ـ الكردية أدّت الى أزمة كهذه؟ هل الخلافات الخطابية الاسلامية ـ العلمانية او المقاوم ـ المهادن أدّت الى الأزمة هذه؟ و في هذا المقال تمّ طرح الفرضية الأساسية بواسطة المنهج الوصفي ـ التحليلي هي: وإن كانت الأزمة السورية أدّت الى إتساع الفجوات القومية و المذهبية و تفعيلها غير أنّه لايمكن أخذ هذه الهوّة و الفجوات كعاملٍ أساسيٍ لبروز الإحتجاجات الشعبية او الحرب الأهلية في سوريا كما أنّ الهوّه الخطابية الحالية في المشهد السياسي الداخلي السوري (الإسلامي – العلماني) التي هي نتيجة وضع الحركة الإخوانية في سوريا لايمكن أخذها كعامل أساسي في بروز الأزمة و في النهاية يمكن أخذ الهوّة الخطابية الموجودة في السياسة الخارجية السورية (المقاوم – المهادن) كعامل مهم في بروز الأزمة السورية.
الكلمات المفتاحية
سوريا، الأزمة السورية، الفجوات الإجتماعية، الهوّة القومية، الخلافات المذهبية، الخلافات الخطابية.
منابع فارسي
ـ بشیریه، حسین (۱۳۷۸)، جامعه‌شناسی سیاسی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
ـ بشیریه، حسین و حسين قاضیان (۱۳۸۰)، بررسی تحلیلی مفهوم شکاف‌هاي اجتماعی، پژوهشنامه علوم انسانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش ۳۰، تابستان.
ـ دوز، روبرت و لیپیست مارتین (۱۳۷۳)، جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه محمد حسین فرجاد، تهران: انتشارات توس.
ـ ربانی، رسول و ابراهیم انصاری (۱۳۸۸)، جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی، چ۲، تهران: انتشارات سمت.
ـ روشه، گی (۱۳۸۱)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
ـ شوشی نسب، نفیسه (۱۳۹۱)، «بررسی تطبیقی گفتمان‌های اخوان‌المسلمين، حماس و جهاد اسلامی»، فصلنامه مطالعات فلسطین، ش ۱۶، بهار.
ـ صبوری، منصور (۱۳۸۱)، جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: انتشارات سخن.
ـ کوهن، آلوین استانفورد (۱۳۸۰)، تئوری‌های انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
ـ گیدنز، آنتونی (۱۳۸۱)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چ۲۰ تهران: نشر نی.
ـ مشکور، محمدجواد (۱۳۷۲)، فرهنگ فرق اسلامی، چ۲، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ـ سوریه (۱۳۸۷)، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
منابع عربي
ـ الموصللی، احمد (۲۰۰۴)، موسوعة الحرکات الاسلامیه فی الوطن العربی و ایران و ترکیا، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیه.
منابع لاتين
ـ Lipest and Rokkan (eds) (1970), Party Systems and Vater Allignmenrs, New York : Free Press .
سایت‌ها و روزنامه‌ها
ـ جوانی، یدالله (۱۳۹۲)، «چشم‌انداز مذهب در سوریه»، قابل دسترسی در:
http://javanonline.ir/fa/news/624664
ـ اطلاعات (۱۳۹۲)، «بشار اسد در انتخابات ۲۰۱۴ پیروز مي‌شود»، قابل دسترسی در:
http://www.ettelaat.com/etiran/?p=34384
ـ کاشی، غلامرضا (۱۳۹۲)، «شرایط امکان تداوم اعتدال‌گرایی در عرصه سیاسی»، قابل دسترسی در:
http://sharghdaily.ir/Default.aspx?NPN-Id=194&pageno=14
ـ محمودیان، آرمان(۱۳۹۲)، «فراز و فرودهای کردهای سوریه»، قابل دسترسی در:
http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=55936#Title
ـ خلیلی، حسین (۱۳۹۱)، «نگاهی به مذهب در سوریه»، قابل دسترسی در:
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2560170
ـ ناظم رعایا، مهدی داریوش (۱۳۹۲)، «هدف نهايی از دخالت در سوریه: مرحله استراتژیک در جنگ پنتاگون علیه ایران»، ترجمه علي مفرح، قابل دسترسی در: http://www.iranـsi.com/vdcd2f0o6yt0k.a2y.html
ـ عضدانلو، حمید (۱۳۸۸)، «بررسی مسأله شکاف اجتماعی»، قابل دسترسی در:
http://fararu.com/fa/news/36518
ـ ایوبی، حجت‌الله (۱۳۷۷)، «شکاف‌هاي قومی و خشونت در پیکارهای سیاسی»، قابل دسترسی در:
http://www.ensani.ir/fa/content/150282/default.aspx
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «منافع جنگ داخلی سوریه برای اسرائیل»، قابل دسترسی در:
http://www.seratnews.ir/fa/news/162629
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «جنگ تحمیلی علیه سوریه در جهت منافع اسرائیل است»، قابل دسترسی در:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921103000787
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «سناریوی جنگ سوریه برای تأمین منافع اسرائیل است»، قابل دسترسی در:
http://www.yjc.ir/fa/news/4563780
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «علویان در سوریه و ترکیه»، قابل دسترسی در:
http://www.adyan.porsemani.ir/node/2150
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «اخوان‌المسلمين سوریه»، قابل دسترسی در:
http://www.asnoor.ir/Public/Parties/ViewParties.aspx?Code=102795
ـ بی‌نام (۱۳۹۲)، «اعضای هیأت‌های دولت سوریه و معارضان در ژنو»۲، قابل دسترسی در:
http://www.mashreghnews.ir/fa/news/279467
– The word fact book , 2011.
– Council on Foreign Relations, 2012.
