مناسبات استانهای سنی با دولت مرکزی عراق پس از داعش
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست و دوم، شماره ۴، پياپي ۸۸، زمستان ۱۴۰۰؛ صفحات ۵۹-۸۸
چکیده
بعد از فروپاشیِ رژیم بعث و ایجاد ساختار دموکراتیک در عراق، جابه‌جایی جایگاه سُنّی‌ها در هرم قدرت به ایجاد بحران جدیدی در کشور انجامید. این روند با بازگشت و نفوذ بعثی‌ها به حاکمیّت و ساختار امنیتی‌‌ـ نظامی عراق شکل پیچیده‌ای از بحران را برای دولت مرکزی ایجاد کرد. در این میان دولت اسلامیِ عراق و تزریق ایدئولوژیِ ترویجیِ ابومصعب زرقاوی، پدیده دیگری بود که ضمن فرهنگ تفوّق‌طلبی سُنّی‌ها و فرهنگ قبیله‌ای به یک بحران پیچیده تبدیل شد. در نتیجه با آغاز اعتراضات عمومی در استانهای سُنّی‌نشین، شعار اعاده حقوق زورمدارانه اهل سُنّت توسط دولت اسلامی عراق و داعش و عملیاتی‌سازی آن، روابط سُنّی‌ها و حکومت مرکزی را از بحران وارد مرحله جنگ کرد. از سوی دیگر بعد از سقوط استانهای سُنّی، نشانه‌هایی وجود دارد که به نظر می‌رسد جریان سُنّی با پذیرش این واقعیت که با توسل به استراتژی‌های قبلی از اعمال مطالبات تمامیت‌خواهانه خود ناتوان است، به سمت فعال‌سازیِ مکانیسم‌هایی نظیر تشکیل اقلیم مستقل سُنّی گام بر خواهد برداشت؛ بنابراین تجزیۀ روند پیچیده پدیدآمده و تحلیل اجزای آن به منظور بازسازی روابط استانهای سُنّی‌نشین با حکومت مرکزی، مسئله محوری مقالۀ پیش رو را تشکیل می‌دهد.
واژگان کلیدی
استانهای سنی، عراق، داعش، آنتروپی
عنوان مقاله [English]
Relations between the Sunni provinces and the central Iraqi government after ISIS
نویسنده [English]
Amirhamed Azad
چکیده [English]
Abstract
After the collapse of the Ba’athist regime and the establishment of a democratic structure in Iraq, the shifting position of the Sunnis in the pyramid of power led to a new crisis in the country. This process created a complex form of crisis for the central government as the Ba’athists returned to Iraqi sovereignty and security-military structure. In the meantime, the Islamic State of Iraq and Abu Musab Zarqawi’s promotional ideology was another phenomenon that became a complex crisis, along with Sunni hegemonic culture and tribal culture. As a result, with the beginning of public protests in the Sunni provinces, the slogan of restoring the rights of the Sunnis by the Islamic State of Iraq and the ISIS, the Sunni-central government relations entered a state of war. On the other hand, after the fall of the Sunni provinces, there are signs that the Sunni movement seems to be moving towards activating mechanisms such as the formation of an independent Sunni climate by accepting the fact that it is incapable of fulfilling its totalitarian demands by resorting to previous strategies; Thus, the analysis of the complex process and the analysis of its components in order to rebuild the relations of the Sunni provinces with the central government, is the central issue of the forthcoming article.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Sunni provinces, Iraq, ISIS, entropy
عنوان مقاله [العربية]
العلاقات بين المحافظات السنية والحكومة المركزية العراقية
بعد تنظيم الدولة الإسلامية
چکیده [العربية]
المخلص
بعد انهيار النظام البعثي وتأسيس بنية ديمقراطية في العراق، أدى تحول موقف السنة في هرم السلطة إلى أزمة جديدة في البلاد. خلقت هذه العملية شكلاً معقدًا من الأزمة للحكومة المركزية حيث عاد البعثيون إلى السيادة العراقية والهيكل الأمني العسكري. في غضون ذلك، كانت دولة العراق الإسلامية وحقن أيديولوجية أبو مصعب الزرقاوي الدعائية ظاهرة أخرى تحولت إلى أزمة معقدة، إلى جانب ثقافة الهيمنة السنية والثقافة القبلية. نتيجة لذلك، مع بداية الاحتجاجات الشعبية في المحافظات السنية، وشعار إعادة الحقوق للسنة من قبل الدولة الإسلامية في العراق والشام (داعش) و تنفیذها، دخلت العلاقات السنية مع الحكومة المركزية إلی مرحلة الحرب. من ناحية أخرى، بعد سقوط المحافظات السنية، هناك مؤشرات على أن الحراك السني يبدو أنه يتجه نحو تفعيل آليات مثل تشكيل مناخ سني مستقل من خلال قبول حقيقة أنه غير قادر على تلبية مطالبه الشمولية من خلال اللجوء إلى الاستراتيجيات السابقة ؛ وبالتالي، فإن تحليل العملية المعقدة وتحليل مكوناتها من أجل إعادة بناء علاقات المحافظات السنية مع الحكومة المركزية، هي القضية المركزية في المقال القادم.
الكلمات المفتاحية
المحافظات السنية، العراق، داعش، الانتروبيا
• آزاد، امیرحامد، ۱۳۹۳، تاثیر حوادث الانبار برآینده سیاسی امنیتی عراق، پژوهش شماره ۷۸، كارگروه عراق، مرکز مطالعات نیرو.
• آزاد، امیرحامد آزاد، بررسی نقش عراق در جنگ سوریه، ۱۳۹۴، پژوهش پشتیبان ۱۳۳،کارگروه عراق، مرکز مطالعات نیرو
• حزب بعث عراق، بارزترین تحولات فکری و سیاسی و سازمانی و نظامی پس از سال ۲۰۰۳، ۱۳۹۳، مرکز مطالعات عراق.
• رحمان سرشت، حسین، نوبری، نازک، پیچیدگی در سازمان، فصل نامه مدیریت شماره ۴۹٫
• صورتجلسات تجمیعیِ مناسبات استانهای سُنّی با دولت عراق پس از داعش، ۱۳۹۵، کارگروه عراق، مرکز مطالعات نیرو.
• عبدالرزاق، خیری و دیگران، ۱۳۹۲، تحولات سیاسی و امنیتی احزاب و جریان‌ها‌ی سنی در عراق، ترجمه : نداف زاده ابراهیم، مرکز مطالعات عراق.
• کارگروه عراق، راهبرد گروه‌های سُنّی در تقابل با حاکمیت شیعه، پژوهش پشتیبان شماره ۱۱۷، مرکز مطالعات نیرو.
• کرد پرس: http://www.kurdpress.com/Fa
• منوری، نوح، آنتروپیِ جامعه، ۱۳۹۱، نشریه علوم اجتماعی.
• نگاهی به اشارات سنیان به جدایی، ۱۳۹۰، پژوهش شماره ۲۱، مرکز مطالعات عراق.
• نگاهی به وضعیت نیروهای بسیج مردمی ِعراق (تأسیس و عملکرد)، ۱۳۹۳، مرکز مطالعات عراق.
عربی
الاخبار: http://www.al-akhbar.com
• الدستور العراقی: http://www.iraqinationality.gov.iq/attach/constitution_ar.pdf
• التكمه جی، صلاح، ۲۰۰۹، أزمه البعث فی العراق… حقائق و معالجات و مواقف، موقع الاخبار:
http://www.akhbaar.org/home/2009/04/67846.html?print
• سومریه نیوز: http://www.alsumaria.tv
• الغربیه: http://www.algharbiyanews.com
• الكاتب، أحمد، عماره، محمد، ۲۰۰۷، السنه و الشیعه: وحده الدین، خلاف السیاسه و التاریخ، الدار العربیه للعلوم.
• المدی پرس: http://www.almadapress.com
المانیتور: http://www.al-monitor.com
• نباء الاخباریه: http://n.annabaa.org
• الهاشمی، محمد صادق، سنه العراق : دراسه فی ابرز التحولات السیاسیه الاحزاب السنیه فی العراق بعد عام ۲۰۰۳، ۲۰۱۳، سلسله اصدارات مرکز العراق للدراسات:۶۲٫
– الهیأه الوطنیه العلیا للمساءله و العداله- الدائره الاعلامیه: http://ncajustice.iq
لاتین
Armedservices.house.gov: http://armedservices.house.gov/
Coleman, Stephen. (1975). Measurement and Analysis of Political Systems: a Science of Social Behavior (Omarb. utg. av diss. Minneapolis, 1972). New York: John Wiley & Sons:
http://books.google.com/books?id=PVQjplus7qgC&pg=PR3&vq=http://links.jstor.org/sici%3Fsici%3D0022-3816%28197708%2939:3%3C813:MAAOPS%3E2.0.CO%3B2-7&source=gbs _selected_pages&cad=0_1.
-CPA/ORD/28 JUNE 2004/100: COALITION PROVISIONAL AUTHORITY ORDER NUMBER 100, TRANSITION OF LAWS, REGULATIONS, ORDERS, AND DIRECTIVES ISSUED BY THE COALITION PROVISIONAL AUTHORITY:
http://www.iraqcoalition.org/regulations/20040628_CPAORD_100_Transition_of_Laws__Regulations__Orders__and_Directives.pdf
-CFR: 2005: B: IRAQ: Infiltration of Iraqi Forces: Sharon Otterman, February 28:
http://www.cfr.org/iraq/iraq-infiltration-iraqi-forces/p7828
Defense.gov: http://www.defense.gov Gavrilis: 2005: Who are the infiltrators? James A. Gavrilis: http://www.cfr.org/iraq/iraq-infiltration-iraqi-forces/p7828
ISIS: Portrait of a Jihadi Terrorist Organization, 2014, the Meir amit intelligence and terrorism information center, At the Israel intelligence & Heritage commemoration center: http://www.terrorism-info.org.il/en/article/20733 Icasualties: 2015: Coalition Military Fatalities by Year: http://icasualties.org/Iraq/index.aspx Iraq Population clock: http:// countrymeters. info/en/Iraq
Kirk H. Sowell, Iraq’s Second Sunni Insurgency, 2014, Hudson Institute, Inc.,
http://www.hudson.org/research/10505-iraq-s-second-sunni-insurgency
