پاکستان ـ عربستان؛ علايق و موانع همکاري راهبردي در دوره نواز ـ سلمان
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، هفدهم، شماره ۲، پياپي ۶۶، تابستان ۱۳۹۵؛ صفحات ۷۷-۱۰۶
نوع مقاله: پژوهشی
نویسنده:
* جواد جمالي
* پژوهشگر مسائل افغانستان و پاکستان
چکیده
پاکستان و عربستان به عنوان دو کشور مهم جهان اسلام، در نیم قرن اخیر به دلایلی مانند نیاز متقابل، سنخیتهای مذهبی و منافع منطقهای همسو، مناسبات بسیار نزدیک و در برخی مقاطع روابط راهبردی را تجربه کردهاند. اگرچه این روابط فراز و فرودهايي داشت، از تداوم و ثبات نسبی قابل ملاحظهای نيز برخوردار بود. براساس برخي شواهد مي‌توان پي برد که بعد از روی کار آمدن نواز شریف در پاکستان و ملک سلمان در عربستان، همکاری‌های مذکور در حال تبدیل شدن به «اتحاد و ائتلاف راهبردی» است و فهم علل این تحول نيز به درک روشنتر تحولات آینده کمک میکند. حال، چرا همکاری‌های پاکستان و عربستان در دوره نواز شریف و سلمان بن عبدالعزیز، به صورت یک اتحاد راهبردی تجلی یافته است؟ براي پاسخ به اين پرسش بايد گفت از آن جايي که هماهنگی جبهه تروریستهای ضد سوری، مدیریت جنگ علیه یمن و سرکوب مقاومتهای مردمی در منطقه توسط عربستان مستلزم تشکیل یک بلوک سیاسی‌ـ امنیتی متحد است و به اعتقاد آل سعود، پاکستان باید نقش محوری را در این جبهه ایفا کند، علاوه بر نيازمندي‌هاي متقابل اقتصادي و نظامي طرفین، همکاری دولتهای نواز و سلمان به سمت اتحاد و ائتلاف راهبردی سوق یافته است.
واژگان کلیدی
پاکستان، عربستان، نواز شریف، سلمان بن عبدالعزیز، اتحاد و ائتلاف، آل سعود
عنوان مقاله [English]
Pakistan – Saudi Arabia, Interests and Obstacles in the Strategic Collaboration in Nawaz – Salman Era
نویسنده [English]
Javad Jamali
چکیده [English]
Abstract
Pakistan and Saudi Arabia as two important countries of Islamic world, in the recent half-century have experienced close ties and in some cases strategic relations due to reasons such as bilateral needs, religious homogeneities and parallel regional interests. Although fluctuating, this relation has been relatively steady and continuous. Based on some observations, one can conclude that after supremacy of Nawaz Sharif in Pakistan and Malik Salman in Saudi Arabia, the so mentioned cooperation has come to transform into a “strategic alliance and coalition” while understanding this transformation helps to understand future changes more clearly. Now let’s see why does Pakistan and Saudi Arabia collaboration has demonstrated itself as a strategic alliance in Nawaz Sharif and Salman bin Abdulaziz era. To answer this question it is correct to state that, since coordinating the anti-Syria terrorist front, managing the war against Yemen and suppressing people’s resistance in the region by Saudi Arabia demands the formation of a unified political – security block, and due to Saudis’ belief that Pakistan should play the main part in this regard, as well as the collateral economical and military needs of Pakistan and Saudi Arabia, the collaboration between Nawaz and Salman governments has transformed into a strategic alliance and coalition.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Pakistan. Saudi Arabia. Nawaz Sharif, Salman bin Abdulaziz, Alliance and Coalition, Ale Saud
عنوان مقاله [العربية]
باکستان ـ السعودية؛
المصالح و العوائق التي تحول دون التعاون الاستراتيجي في عهد نواز ـ سلمان
چکیده [العربية]
المخلص
شهدت باكستان والسعودية، بوصفهما دولتين كبیرتين في العالم الإسلامي، في النصف الأول من القرن الأخير ولأسباب مثل الحاجة المتبادلة، التوافق الديني والمصالح الإقليمية المتماشیة، شهدت علاقات وثيقة جداً بل وعلاقات إستراتيجية في بعض المحطات. وعلى الرغم من أن هذه العلاقات قد واجهت بعض التقلبات، ولکنها تمتعت بالاستمرارية والاستقرار النسبي الكبير. وتشير بعض الأدلة أيضاً إلى أنه بعد وصول نواز شريف إلی السلطة في باكستان وسلمان في السعودية، فإن هذا التعاون آخذٌ في التحوُّل إلی “التحالف الاستراتيجي”، وسيساعد فهم أسباب هذا التغيير على معرفة التطورات المستقبلية بشکل أوضح.
السؤال الذي یطرح نفسه هو لماذا تجلى هذا التعاون الباكستاني السعودي في عهد نواز شريف وسلمان بن عبد العزيز، في شكل تحالف إستراتيجي؟ للإجابة على هذا السؤال یجب القول إنه، بما أن التنسیق في صفوف جبهة الإرهابيين ضد الحکومة السورية، وإدارة الحرب ضد اليمن، وقمع المقاومات الشعبية في المنطقة من قبل السعودية، يتطلب تشکیل كتلة سياسية-أمنية موحدة، وأن آل سعود یرون أن باكستان يجب أن تلعب دوراً محورياً في هذا المجال، بالإضافة إلى المتطلبات الاقتصادية والعسكرية المتبادلة بين الطرفين، فإن التعاون بین حكومتي نواز وسلمان یسیر نحو التحالف الاستراتيجي.
الكلمات المفتاحية
باكستان، السعودية، نواز شريف، سلمان بن عبد العزيز، التحالف والائتلاف، آل سعود
منابع فارسي
ـ بهرامی، محمدرضا، سایت دیپلماسی ایرانی، «همکاری‌های اسلام‌آباد ـ ریاض به ضرر تهران نخواهد بود»، ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۳، قابل دسترسی در: http://irdiplomacy.ir/fa/49656
ـ خبرگزاری فارس، «عربستان ارزآورترین کشور برای مهاجران پاکستانی»، ۲۱ دی ۱۳۹۲٫
ـ خبرگزاری فارس، «نواز شریف در عربستان؛ ریاض در اسلام‌آباد به دنبال چیست؟»، ۱۶ اسفند ۱۳۹۳٫
ـ دیپلماسی ایرانی، «جزئیات سفر وزیر دفاع عربستان به اسلام‌آباد»، ۲۱ دى ۱۳۹۴، قابل دسترسی در: http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1955492/html
ـ سایت شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان، «هدیه یک و نیم میلیون دلاری عربستان به پاکستان»، ۲۷ اسفند ۱۳۹۲٫
ـ سجادی، عبدالقیوم، «طالبان، ایران و پاکستان؛ مطالعه سیاست خارجی ایران، پاکستان و عربستان درباره افغانستان از سقوط مزار تا کنون»، فصلنامه علوم سیاسی، ش ۲، ۴ آذر ۱۳۸۸، قابل دسترسی در: http://www.hawzah.net/fa/Article/View/84390/
ـ قوام، عبدالعلی، (۱۳۸۳)، اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل، تهران: سمت.
ـ مهتدی، محمدعلی، سايت ديپلماسي ايراني، «عربستان هیچ‌گاه به بمب هسته‌ای پاکستان نمی‌رسد»، ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۳٫
منابع خارجي
- Ali, Syed Mohammad, (2015), Rethinking Pak-Saudi relations, August 7, 2015, At: http://tribune.com.pk/story/933526/rethinking-pak-saudi-relations/.
- Blank, Jonah, (2015), What Pakistan and Saudi Arabia Want from Each Other, June 17, 2015, At: http://www.rand.org/blog/2015/06/what-pakistan-and-saudi-arabia-want-from-each-other.html.
- Booth, ken and Moorhead Wright, (1978), American thinking on peace and war, N.Y: barens and noble.
- Coughlin, Con, (2015), The Saudis are ready to go nuclear, ۰۸ Jun 2015, At: http://www. co.uk/news/worldnews/middleeast/saudiarabia/11658338/The-Saudis-are-ready-to-go-nuclear.html.
- Ghitis, Frida, (2015), As Iran Deal Nears, Saudi Arabia and Pakistan Relations Chill, June 11, 2015, At: http://www.worldpoliticsreview.com/articles/15970/as-iran-deal-nears-saudi-arabia-and-pakistan-relations-chill.
- Pillalamarri, Akhilesh, (2015), Why Saudi Arabia Needs Pakistan, March 12, 2015, At: http://thediplomat.com/2015/03/why-saudi-arabia-needs-pakistan/.
- Weinbaum, Marvin G, (2015), Pakistan Will Disappoint Saudi Arabia, May 5, 2015, At: http://foreignpolicy.com/2015/05/05/pakistan-will-disappoint-saudi-arabia/.
why Pakistan staying out yemen?, (2015), 24 April 2015, At: http://nationalinterest. org/feature/why-pakistan-staying-out-yemen-12730.
