چشم‌انداز انصارالله يمن؛ جنبش يا دولت؟

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال شانزدهم، شماره ۴، پياپي ۶۴، زمستان ۱۳۹۴؛ صفحات ۱۰۳-۱۳۰

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* جواد مددی

*دکارشناس ارشد مطالعات منطقه‌ای

چکیده

به دنبال تحولات سیاسی ۲۰۱۱ یمن و متعاقب آن تهاجم هوایی ائتلاف سعودی به خاک این کشور، جنبش انصارالله در مقام رهبر جریان مقاومت یمن به بازیگری مهم و اثرگذار در روند تحولات سیاسی و امنیتی تبدیل شده است. از این رو، تحلیل‌های زیادی پیرامون این جنبش مطرح و بررسی جایگاه و سطح بازیگری جنبش انصارالله در آینده تحولات سیاسی یمن از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. براین اساس، مقاله حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش کلیدی است که «جنبش انصارالله در تحولات آتی سیاسی کشور یمن، در قالب چه الگویی می‌تواند به موفقیت دست یابد و نقشی کلیدی را در روند تحولات آتی داشته باشد؟» فرضیه مطرح شده در پاسخ به این پرسش بر این اساس است که «جنبش انصارالله با توجه به محدودیت‌هایی که در فرایند دولت‌سازی پیش رو دارد، در قالب مدل حزب‌الله لبنان مبتنی بر مشارکت در دولت‌سازی و حفظ ماهیت جنبشی خود، می‌تواند نقشی کلیدی را در آینده تحولات کشور یمن داشته باشد».  یافته‌های پژوهش حاضر نیز صحت فرضیه نوشتار را تأیید کرده‌ و با بررسی الگوهای مختلف دولت (به‌طور خاص دولت ائتلافی لبنان) و سناریوهایی مبتنی بر استقلال در دولت‌سازی، کناره‌گیری از قدرت، ادغام در حکومت و همکاری در دولت‌سازی این نتیجه حاصل شده که بهترین رويکرد برای جنبش انصارالله، برگزیدن استراتژی شبیه حزب‌الله لبنان با توجه به ملاحظات بومی است.

واژگان کلیدی

جنبش انصارالله یمن، شیعیان زیدی، جنبش الحوثی، حزب‌الله لبنان، دولت ائتلافی

عنوان مقاله [English]

The Outlook for Yemen’s Ansarollah,

 a Movement or a Government?

نویسنده  [English]

Javad Madadi

چکیده [English]

Abstract

Following the political developments in Yemen in 2011 and subsequently, air strikes of Saudi coalition to its territory, Ansarollah movement, as the leader of Yemen resistance flow, has turned into an important and influential actor in political and security developments. Hence, lots of analysis have mentioned about this movement and examining the status and actor level of Ansarollah movement in the future of Yemen’s political developments, has become more important. Accordingly, this paper seeks to answer this key question: “based on which model, Ansarollah movement is able to be successful in Yemen’s political development in future and have a key role in the future developments?” .Proposed hypothesis in response to the question is based on this fact that: “According to the restrictions that are ahead of Ansarollah movement in state- building process, could play a key role in Yemen’s future developments, according to Hezbollah model based on participating in state- building and maintaining its movement nature”. Findings of this study also confirms the correctness of the article’s assumptions and by studying the different patterns of government (in particular the Lebanese coalition government) and scenarios based on independence in state- building, stepping down from the power, integrating with government  and cooperating in order to form the government, this result will be obtained: The best approach for Ansarollah movement, is adopting the same strategy like Lebanon Hezbollah, according to local considerations.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Yemen’s Ansarollah movement- Zeydi Shias- al Houthi movement- Lebanon Hezbollah- coalition government.

عنوان مقاله [العربية]

مستقبل أنصار الله في اليمن؛

حركة أو حكومة؟

چکیده [العربية]

المخلص

في أعقاب التغييرات السياسية التي شهدها اليمن في عام ۲۰۱۱، ولاحقاً الهجوم الجوي للتحالف السعودي علی هذا البلد، أصبحت حرکة أنصار الله بوصفها زعيمة حركة المقاومة في اليمن، عنصراً هاماً وفاعلاً في التطورات السياسية والأمنية. ومن هنا، فقد أثيرت العديد من التحليلات حول هذه الحركة، وباتت دراسة مکانة ومستوی نفوذ أنصار الله في مستقبل التطورات السياسية في اليمن، أكثر أهميةً.

وفقاً لذلك، يسعى هذا المقال إلى الإجابة على هذا السؤال الرئيسي “ما هو النموذج الذي يمكن لحركة أنصار الله أن تحقق النجاح من خلاله في تطورات اليمن السياسية المستقبلية، وما الدور الرئيسي الذي يمكن أن تلعبه في مسار التطورات المستقبلية؟ ” الفرضية المطروحة رداً على هذا السؤال تقوم على أن “حركة أنصار الله ونتيجةً للقيود التي ستواجهها في عملية بناء الدولة في المستقبل، يمكن في شكل نموذج حزب الله في لبنان والقائم على المشاركة في بناء الدولة والحفاظ على طبيعة حركتها، أن يكون لها دور رئيسي في التطورات المستقبلية في اليمن”.

نتائج هذه الدراسة تؤكد صحة هذه الفرضية أيضاً، ومن خلال دراسة أنماط مختلفة من الحكومة (وعلى وجه الخصوص الحكومة اللبنانية الائتلافية)، والسيناريوهات القائمة على أساس الاستقلال في بناء الدولة، التنحي عن السلطة، الاندماج في الحكومة والتعاون في بناء الدولة، خلصت إلی نتيجة مفادها أن أفضل نهج لحركة أنصار الله، هو اختيار استراتيجية مماثلة لحزب الله، وفقاً لاعتبارات محلية.

الكلمات المفتاحية

حركة أنصار الله في اليمن، الشيعة الزيديين، حركة الحوثي، حزب الله، الحكومة الائتلافية

ـ اسدی، علی‌اکبر (۱۳۸۹)، روند تشکیل دولت ائتلافی در عراق و رویکرد بازیگران داخلی، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی، گروه مطالعات خاورمیانه و خلیج فارس.

ـ اشرفی، جمال (زمستان ۱۳۹۲)، نگاهی به پیشینه جنبش اسلامی در یمن، مطالعه موردی التجمع الیمنی للاصلاح (اخوان‌المسلمین یمن)، فصلنامه تخصصی پژوهش‌های منطقه‌ای. شماره ‌۱۰٫

ـ ذوقی بارانی، کاظم (۱۳۹۴)، کارگروه شبه‌جزیره، سناریوهای پیش روی انصارالله در قامت جنبش یا دولت یمن، ‌اندیشه‌سازان نور.

ـ رسولی، معین ‌(۱۳۹۴)، انقلاب یمن، ‌تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.

ـ عالم، عبدالرحمان (۱۳۸۴)، ‌بنیادهای علم سیاست، تهران، نشر نی، چاپ سیزدهم.

ـ علی بک، ‌محمد (۱۳۹۴)، کارگروه شبه‌جزیره، سناریوهای پیش روی انصارالله در قامت جنبش یا دولت یمن، ‌اندیشه‌سازان نور.

ـ قوام عبدالعلی و زرگر افشین، (۱۳۸۸)، دولت‌سازی، ملت‏سازی و نظریه روابط بین‏الملل: چارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت ـ ملت‏ها، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم و تحقیقات.

ـ  کوئن، بروس (۱۳۷۸)، مبانی جامعه­شناسی، غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران، سمت، چاپ دهم.

ـ گیدنز، آنتونی (۱۳۷۴)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر دیگر، چاپ اول.

ـ مجید مرادی (۱۳۸۴)، جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: باشگاه اندیشه.

ـ مشهدی تقی، مرتضی (۱۳۹۴)، جنبش‌ها و ضد جنبش‌ها، پژوهش پشتیبان، تهران، مؤسسه انديشه‌سازان نور

ـ مشیرزاده، حمیرا (۱۳۸۱)، درآمدی نظری بر جنبش‌های اجتماعی، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.

ـ میراحمدی، منصور و احمدوند، ولی محمد (زمستان ۹۳ و بهار ۹۴)، هویت و مبانی فکری جنبش انصارالله یمن، ‌فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام ، شماره ۲ و ۳٫

ـ وینسنت، اندرو (۱۳۹۱)، نظریه­های دولت، ترجمه­ی حسین بشیریه، تهران، نشر نی، چاپ اول و چاپ هشتم.

 منابع انگلیسی

– ‌Frederick, Starr, S (2004), “Sovereignty and Legitimacy in Afghan Nation-Building.” In Francis Fukuyama (ed) State-Building: Governance and World Order in the Twenty-First Century. London: Profile Books.

– Hegazy, Walid .s, (2002), Contemporary Islamic finance: from Socioeconomic Idealism to Pure Legalism’ Chicago journal of international law’ volume7’۲novamber.

– McLean, Iain (1995), Oxford English Dictionary (9th Ed.). Oxford University Press.

– Pierre, Centlivres and Centlivres-Demont, Micheline. (2000), “State, National Awareness and Levels of Identity in Afghanistan from Monarchy to Islamic State.” Central Asian Survey 19(3/4).

– Yemen Home: Overview World Bank, 31 March 2015, http://www.worldbank.org/ en/ country/yemen/overview.

– Yemen’s crippled economy Al Monitor, 06 March 2015, monitor.com/ pulse/business/ 2015/03/yemen-crippled-economy political-security-solution.html

منابع اینترنتی

ـ ‌دستور جمهوریة العراق، بر گرفته از‌: (۲۷/۱۰/۲۰۱۲) www.parlimant.iq/ Iraqi

ـ ‌نگاهی به روابط ایران و یمن، قابل دسترس در: ‌ www.shia-news.com/fa/news/86578