چکیده
وجود ذخایر غنی نفت و گاز، کشاورزی پررونق و وجود گذرگاه‌های حیاتی و استراتژیک، موقعیت ویژه و ژئوپلیتیکی خاصی به منطقه شرق فرات یا همان منطقه جزیره داده است. نقش این منطقه در اتصال جغرافیایی سوریه با کشور عراق و از طرف دیگر هم‌مرز بودن آن با جنوب ترکیه و حضور جریان‌های کُردی منتسب به پ.ک.ک در آنجا، این منطقه را به صحنه رقابت و کشمکش میان قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل کرده و از طرف دیگر منافع متضارب و ناهمگون بازیگران دخیل در این منطقه اعم از بازیگران بومی و خارجی، چشم‌انداز این منطقه را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه‌ای، ضمن تبیین اهداف و سیاست‌های بازیگران دخیل و روند مداخله این بازیگران در منطقه جزیره، به سناریوهای احتمالیِ آینده سیاسی و امنیتی این منطقه می‌پردازد.
یافته‌های مقاله حاکی از آن است که هر چند جریان‌های کُردی در پرتو حضور عناصر آمریکایی در این منطقه به ساختارسازی سیاسی و نظامی – امنیتی مبادرت ورزیده و تا کنون از تعامل حداکثری با دولت مرکزی و اعاده حاکمیت دمشق بر این منطقه خودداری کرده‌اند، اما در بلندمدت با توجه به تعارض ساختاری موجود میان سیستم حکمرانی کُردها و سیستم عشیره‌ای این منطقه و مخالفت عشایر با کُردها و شکل‌گیری مقاومت محلی علیه حضور نامشروع آمریکا در این منطقه، زمینه برای خروج آمریکا و حاکمیت دوباره دولت مرکزی بر این منطقه فراهم خواهد شد.
واژگان کلیدی
سوریه، شرق فرات، عشایر، کُردها، ایران، آمریکا، ترکیه، روسیه
عنوان مقاله [English]
Landscape of the East Euphrates region in Syria
نویسنده [English]
Mahmood Abbasi
چکیده [English]
Abstract
The existence of rich oil and gas reserves, thriving agriculture, vital and strategic crossings has given a special and geopolitical position to the region of east of the Euphrates. The role of this region in connecting Syria to the Iraq and its having borders with Turkey and presence of Kurdish groups so called PKK has made this region scene of rivalries of regional and international powers. In addition, conflicting and heterogeneous interests of the actors involved in this region have made the landscape of this region ambiguous.
This article by the method of descriptive-analytical and by the use of library resources has explained goals and policies of involving countries in this region and studied possible scenarios in this area.
Findings of this paper shows that however Kurdish groups by the help of Americans have made political, military and security structures until now have refused to cooperate with central government. but in the long term because of existence of deep conflicts between Kurdish systems and tribal systems and also disagreement of tribes with Kurds that has led to a local resistance against illegitimate presence of the US has prepared grounds of withdrawing of the US from this region.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Syria, East of Euphrates, Tribes, Kurds, Iran, America, Turkey, Russia
عنوان مقاله [العربية]
مستقبل شرق الفرات في سوريا
چکیده [العربية]
المخلص
إن وجود احتياطيات غنية من النفط والغاز وزراعة مزدهرة ومعابر حيوية واستراتيجية أعطت مكانة جيوسياسية خاصة للمنطقة شرق الفرات أو بعبارة أخرى (الجزيرة)، ان دور هذه المنطقة في الارتباط الجغرافي لسوريا بالعراق ومن ناحية أخرى تعايشها مع جنوب تركيا ووجود تيارات كردية منسوبة لحزب العمال الكردستاني فيها، تحولت المنطقة إلى ساحة التنافس والصراع بين القوى الإقليمية والدولیة، من ناحية أخرى تركت المصالح المتضاربة وغير المتجانسة للجهات الفاعلة المشاركة في هذه المنطقة، سواء المحلية أو الأجنبية، مستقبل هذه المنطقة في حالة من الغموض.
في هذا المقال، باستخدام المنهج الوصفي التحليلي والاعتماد على المصادر المكتبیة، مع شرح أهداف وسياسات الجهات الفاعلة المعنية وعملية تدخل هذه الجهات الفاعلة في منطقة الجزيرة، تتم مناقشة السيناريوهات السياسية والأمنية المحتملة لمستقبل هذه المنطقة.
وتشير نتائج المقال إلى أنه على الرغم من أن التيارات الكردية، في ظل وجود عناصر أمريكية في المنطقة، قامت باعادة هيكلة سياسية وعسكرية وأمنية في المنطقة ورفضت حتى الآن التفاعل مع الحكومة المركزية واستعادة السيادة دمشق علیها، ولكن على المدى الطويل وبالنظر إلى الصراع البنيوي بين نظام الحكم الكردي والنظام العشائري في المنطقة ومعارضة العشائر للأكراد وتشكيل مقاومة محلية ضد الوجود الأمريكي غير الشرعي في المنطقة، سيتم توفير الحكومة المركزية في هذا المجال.
الكلمات المفتاحية
سوريا، شرق الفرات، العشائر، الأكراد، إيران، أمريكا، تركيا، روسيا
منابع فارسی
ـ نپوری زاده، بهنام. ۱۳۸۸٫آینده پژوهی؛ مفاهیم، روشها. تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فن آوری دفاعی ـ مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی.
ـ وندر هیدن، کیس. ۱۳۸۹٫ سناریوها؛ هنر گفتگوی راهبردی، مترجم: مسعود منزوی، تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فنآوری دفاعی ـ مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی
ـ پایگاه خبری العالم، قابل بازیابی در: https://www.alalamtv.net/news/4527671/
ـ پایگاه خبری روسیا الیوم، قابل بازیابی در: https://arabic.rt.com/middle_east/989918-
ـ پایگاه خبری الجزیره، قابل بازیابی در: https://www.aljazeera.net/news/politics/
ـ خبرگزاری آناتولی، قابل بازیابی در: https://www.aa.com.tr/ar /1345312
ـ خبرگزاری آنا، قابل بازیابی در: https://ana.press/fa/news/33/260520
