سخن ناشر

طی سال‌های اخیر، روند تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در غرب آسیا از چنان شتاب و عمقی برخوردار بوده است که برای بررسی همه ابعاد و جوانب مختلف آن، باید مجموعه‌ای از متغیرها و مؤلفه‌های اثرگذار در هر یک از تحولات اعم از زمینه‌های تاریخی، موقعیت‌ جغرافیایی، وضعیت اقتصادی و از همه مهم‌تر بازیگران سیاسی دخیل را مورد ارزیابی قرار داد. بررسی و واکاوی دقیق و موشکافانه تحولات جهان اسلام به خصوص منطقه غرب آسیا از دو جهت حائز اهمیت است:

نخست آنکه، موقعیت و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در بطن تحولات منطقه به عنوان یک بازیگر اثرگذار و اثرپذیر ایجاب می‌کند که این تحولات تحت یک نگاه کارشناسانه و دقیق مورد بررسی قرار گرفته و هرگونه ارتباط آنها با منافع و امنیت ایران در صحنه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد.

دوم آنکه، تولید علم و نگاه بومی به تحولات منطقه فارغ از تحلیل‌ها و گزارش‌های گوناگون و بعضا جهت‌داری که از آن سوی مرزها و از طریق رسانه‌های مختلف و اندیشکده‌های غربی و عربی در دسترس دانشجویان، اساتید و سایر علاقمندان حوزه‌های سیاسی و دیپلماتیک قرار می‌گیرد، می‌تواند در ایجاد یک نگاه و رویکرد متفاوت به سیر تحولات جاری در عرصه های منطقه ای و بین المللی، مفید و موثر باشد.

در حال حاضر، اگرچه با وقوع هر تحول یا بحرانی، تحلیل های مختلف در قالب یادداشت، گزارش و ترجمه در سایت‌ها، خبرگزاری‌ها و نشریه‌های مختلف انتشار می‌یابد که هر یک از دریچه‌ای خاص به تحلیل و بررسی موضوعات می‌پردازند، اما به نظر می‌رسد برای بررسی عمیق هر کدام از تحولات باید یک نگاه دقیق‌تر و کارشناسی‌تر به موضوعات داشت تا بتوانند فراتر از نگاه تحول‌محور به رویدادها، روند تحولات را با نگاهی عمیق‌تر و وسیع‌تر مورد واکاوی قرار دهند. تحقق این مسئله نیازمند بهره‌گیری از کارشناسان مجرب و ارائه تحلیل‌های کارشناسی و تخصصی در حوزه‌های مختلف سیاسی، منطقه‌ای و بین‌الملل است. بدون شک کتاب بهترین ابزاری است که می‌تواند نتایج پژوهش کارشناسان و متخصصان را در معرض دید علاقه‌مندان بگذارد.

«موسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور» با توجه به رسالت و اهداف خود، نسبت به تالیف و انتشار کتاب‌های مختلف که حاصل مطالعات و پژوهش‌های بومی و تخصصی است، مبادرت ورزیده و تلاش دارد از این طریق، در راستای آگاهی‌بخشی جهت درک عمیق از تحولات جهان اسلام و منطقه غرب آسیا گام بردارد. امید است که تجربه مطالعاتی این موسسه به موازات بهره‌گیری از کارشناسان برجسته بتواند زمینه‌های مطالعات عمیق تحولات جهان اسلام و منطقه غرب آسیا را برای همه علاقه‌مندان فراهم نماید.

کتاب حاضر به بررسی انديشه‌هاي دوگانه مقاومت و سازش در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ابعاد نظری و عملی پرداخته و پیامدهای ناشی از پی‌گیری هر یک از این ایده‌ها را مورد واکاوی قرار داده است.

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، دو رویکرد کلی درباره مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پدیدار شد. رویکرد مقاومت‌محور با تکیه بر اصول اساسی انقلاب اسلامی، بر ادامه سیاست مبارزه با استکبار جهانی تاکید دارد که بر اساس آن باید حمایت از جهان اسلام، جریان‌های نهضتی و مستضعفان در دستور کار نظام سیاستگذاری خارجی قرار گیرد. در مقابل، رویکرد سازش با نگاهی منفعت‌محور و با تاکید بر گستره تهدیدات جهانی علیه ایران، خواستار عقب‌نشینی از سیاست های مقاومت‌محور و در پیش گرفتن تعامل و همکاری کشور با قدرت های جهانی از جمله آمریکا به منظور ایجاد گشایش‌های اقتصادی و سیاسی است.