چکیده
روند تحولات سیاسی ـ امنیتی منطقة غرب آسیا حاکی از افزایش نقش و نفوذ بازیگران غیردولتی است. بازیگران غیردولتی، جریان‌ها، سازمان‌ها و احزاب فراملی هستند که بر اساس ایدئولوژی (مذهبی یا سیاسی) خاصی به‌وجود آمده‌اند و دارای ساختارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و به‌احتمال زیاد نظامی و امنیتی هستند. برخی از این بازیگران توانسته‌اند در قامت نیروهای شبه ملی یا شبه‌دولتی عرض اندام کنند به‌صورتی که سایر بازیگران دولتی و قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، در تنظیم روابط سیاسی و اتخاذ راهبردها و تاکتیک‌های خود، ناچار از پذیرش نقش و نفوذ این قبیل بازیگران هستند. جنبش حزب‌الله لبنان نیز بازیگری غیردولتی است که از ابتدای تأسیس خود تاکنون، توانسته است روند روبه‌رشد خود را به‌خوبی طی کند و به یکی از تأثیرگذارترین بازیگران غیردولتی در منطقه تبدیل شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، روند توسعه‌یافتگی حزب‌الله لبنان را از بدو تأسیس تا پایان سال ۲۰۱۴ مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های این مقاله مؤید این واقعیت است که حزب‌الله از یک بازیگر محلی با ضریب نفوذ کم به یک قدرت تأثیرگذار ملی و منطقه‌ای با ضریب نفوذ و تأثیر بالا تبدیل شده است. همچنین با توجه به اینکه حزب‌الله بخشی از محور مقاومت ضدصهیونیستی است، می‌توان آن را به‌عنوان بخشی از یک قدرت بین‌المللی درنظر گرفت.
واژگان کلیدی
حزب‌الله، لبنان، بازیگر غیردولتی، محور مقاومت، قدرت ملی، قدرت منطقه‌ای، قدرت هوشمند
عنوان مقاله [English]
Evaluation of Tronsformation of Lebanon’s Hezbollah Movement from a Local Power to a National and Regional Power
نویسنده [English]
Ahmad Zarean
چکیده [English]
Abstract
Political and security developments in West Asia id due to the increasing influence of non-state actors. Non- states actors are currents, organizations, transnational groups that exist according to a particular ideology (Religious or Political).
Some of these actors could present themselves at the national militia a quasi- governmental groups, so that other governmental actors regional and international powers set in their political relations and adoption strategy and tactics can’t accept the role and influence of these actors, Hezbollah is non-state actor that it could from start have had good growth and become one of the most influential non-states actors in the region.
This article examined the process of the Hezbollah development from beginning establishment to the end of 2014.
With using descriptive and analytical the finding of this article reflects the fact that Hezbollah has become from local actors with low penetration to impact of national and regional with top influence. Also, according to this issue that Hezbollah is part of the anti-Zionist resistance and can be regarded Hezbollah as an international power.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Hezbollah, Lebanese, State Actors, Resistance Actors, National Power, Regional Power, smart power
عنوان مقاله [العربية]
دراسة عملیة تحول حزب‌الله اللبناني من قوة محلیة إلی قوة وطنیة وإقلیمیة
چکیده [العربية]
المخلص
یشیر مسار التطورات السياسة-الأمنية في منطقة غرب آسيا، إلی زيادة دور وتأثير الجهات الفاعلة غير الحكومية. الجهات الفاعلة غير الحكومية، هي التيارات والمنظمات والأحزاب عبر الوطنية التي تنشأ علی أساس أيديولوجية (دينية أو سياسية) معينة، ولها هياكل سياسية واجتماعية وثقافية واقتصادية، وعلى الأرجح عسكرية وأمنية. وقد استطاعت بعض هذه الجهات الفاعلة العمل کالقوات شبه الوطنیة أو شبه الحکومیة، إلی درجة اضطرت بقیة الجهات الفاعلة الحکومیة والقوى الإقليمية والدولية، القبول بدور ونفوذ مثل هذه الجهات الفاعلة في تنظيم علاقاتها السياسية ووضع استراتيجياتها وتكتيكاتها. وحرکة حزب الله في لبنان من جملة الجهات الفاعلة غیر الحکومیة التي استطاعت منذ تأسیسها إلی الآن، المضي قدماً في اتجاهها المتنامي بشکل جید، والتحول إلی واحدة من الجهات الفاعلة غير الحكومية الأكثر تأثيراً في المنطقة. هذا المقال یدرس من خلال استخدام الأسلوب الوصفي-التحلیلي، عملیة تطوير حزب الله اللبناني منذ التأسیس حتی نهایة عام ۲۰۱۴٫ وتؤکد نتائج هذا المقال علی أن حزب الله قد تحول من لاعب محلي ذي نفوذ قلیل، إلی قوة وطنیة وإقلیمیة مؤثرة ذات نفوذ وتأثیر کبیرین. کما أنه نظراً إلی أن حزب الله هو جزء من محور المقاومة المناهض للصهیونیة، فیمکن اعتباره جزءاً من قوة دولیة أیضاً.
الكلمات المفتاحية
حزب‌الله، لبنان، الجهة الفاعلة غير الحكومية، محور المقاومة، القوة الوطنية، القوة الإقليمية، القوة الذكية.
منابع فارسي
ـ اسپوزیتو، جان ال (۱۳۷۲)، «جنگ خلیج‌فارس، جنبش‌های اسلامی و نظم نوین جهانی»، ترجمة ضیائی، ماهنامة دانش سیاسی، پيش‌شماره ۳، بهمن و اسفند.
ـ برتی، بندتا (۱۳۸۹)، «حزب‌الله لبنان و تثبیت نقش جهانی»، روزنامه اطلاعات، ۱۰اردیبهشت.
ـ بلقزیز، عبدالاله (۱۳۸۹)، حزب‌الله از آزادسازی تا بازدارندگی، ترجمة علی شمس، تهران: مؤسسة اندیشه‌سازان نور.
ـ بیدقی قره‌بلاغ، آزیتا (۱۳۹۲)، رهبری انقلابی سیدحسن نصرالله، تهران: موسسة اندیشه‌سازان نور.
ـ تافلر، آلوین (۱۳۷۰)، تغییر ماهیت قدرت، ترجمة شاهرخ بهار و حسن نورایی بیدخت، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
ـ حسینی، سیدعماد (۱۳۹۲)، «حزب‌الله، کابوس خواب‌های آشفتة صهیونیست‌ها»، پیام انقلاب، ش ۷۴، شهریور.
ـ خلیلزاد، زالمی و یان لسر (۱۳۷۹)، استراتژی برای قرن بیست و یکم، ترجمة مرکز تحقیقات و بررسی‌ها، تهران: نشر آمن.
ـ زارعی، سعد‌الله (۱۳۹۲)، «حزب‌الله لبنان، قدرتي ملي اقليمي يا بين‌المللي؟»، كيهان، ش ۲۰۶۴۴، ۲۹ آبان.
ـ سیم‌بر، رضا و مهدی زیبایی (۱۳۹۰)، «جریان‌های اسلام‌گرا، نگرش غرب و ادغام حزب‌الله در ساختار سیاسی لبنان»، فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دورة نخست، شمارة اول، پائیز.
ـ سعد غریب، امل (۱۳۸۴)، دین و سیاست در حزب‌الله، ترجمة غلامرضا تهامی، تهران: مؤسسة اندیشه‌سازان نور.
ـ طاهری، سیدمهدی (۱۳۸۸)، «تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان لبنان با تأکید بر جنبش حزب‌الله»، پژوهش‌های منطقه‌ای، ش ۲، تابستان و پايیز.
ـ عسگری، محمود (۱۳۸۶)، «شاخص‌های قدرت منطقه‌ای»، فصلنامة راهبرد دفاعی، س ۵، ش ۱۸، زمستان.
ـ غالی، ابراهیم (۱۳۸۸)، «حزب‌الله و اسرائیل، توانایی نابرابر با نتایج تعجب‌آور»، ترجمة شیما صابری، فصلنامة پانزده خرداد، دورة سوم، س ۶، ش ۲۲، زمستان.
ـ قربانی شیخ‌نشین، ارسلان و امران کذمی و هادی عباس‌زاده (۱۳۹۰)، «قدرت هوشمند؛ تحول نوین قدرت در عصر جهانی‌شدن»، فصلنامة روابط خارجی، س ۳، ش ۴، زمستان.
ـ مرکز الاستشارات و البحوث (۱۳۸۸)، لبنان، تاریخ، جامعه و سیاست (۱۹۷۶ – ۱۹۷۲)، ترجمة موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
ـ مظلوم، علی (۱۳۸۸) «امنیت و امنیت ملی»، فصلنامه حصون، ش ۱۹، بهار.
ـ موسوی، سیدحسین و عسگر قهرمانپور (۱۳۹۰)، حزب‌الله لبنان؛ سیاست، قدرت و اقتدار، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
ـ هرسیج، حسین و مجتبی تویسرکانی (۱۳۸۹)، «تأثیر مؤلفه‌های هویت‌ساز ایرانی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی، دورة سوم، ش ۹، بهار.
منابع لاتين
– Dakroub, Hussein and Antoine Ghattas Saab (2014), March 8 Warning Overshadows Cabinet bid,http://www.dailystar.com.lb/News/Lebanon-News/2014/Feb-08/246776-march-8-warning-overshadows-cabinet-bid.ashx
– Love, James B. (2010) Hezbollah: Social Services as a Source of Power.http://jsou. socom.mil/ JSOU%20Publications/JSOU10-5loveHezbollah-final.pdf
سايت
– اسلام تایمز (۲۰۱۳)، فياض: حزب‌الله أكبر قوة في العالم:
http://www.islamtimes.org/ar/doc/news/316146
– امینی، محمدرضا (۱۳۹۲)؛ ورود رسمی حزب‌الله به جنگ سوریه، قابل دسترسی در:
http://www.jomhornews.com/doc/news/fa/32829
– انتخاب (۱۳۹۰)، «سید حسن نصرالله: من سخنگوی ایران نیستم»، قابل دسترسی در:
http://www.entekhab.ir/fa/news/23219
– ایرانی، محمد (۱۳۹۳)، قدرت الهی حزب‌الله، قابل دسترسی در:
http://www.tasnimnews.com/Home/Single/666198
– ایسنا (۱۳۹۳)، «بوگدانف: حزب‌الله قدرت سیاسی اصلی در لبنان است»، قابل دسترسی در:
http://isna.ir/fa/print/93082714081
– ایکنا (۲۰۱۵)، السید حسن نصرالله: امتزاج الدم اللبنانی والایرانی على الأرض السوریة دلیل وحدة المعرکة والمصیر، http://ns1.iqna.ir/ar/News/2788100
– پایگاه جامع عاشورا (۱۳۹۱) تولد جنبش حزب الله لبنان، قابل دسترسی در:
http://www.ashoora.ir/ مقالات-آرشیوی/تاریخچه-حزب-الله-لبنان/۱۳۸-تولد-جنبش-حزب-الله-لبنان.html
– تخشید، محمدرضا و اردشير نوريان (۱۳۸۷)، يكجانبه‌گرايي امريكا و تأثير آن بر نقش منطقه اي جمهوري اسلامي ايران، قابل دسترسی در: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8710040423
– خبرگزاری فارس (۱۳۸۸)، تمامی نامزدهای حزب‌الله به پارلمان راه یافتند، قابل دسترس در:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8803190927
– دفاع پرس (۱۳۹۳)، مثلث جنوب سوریه، جبه‌های متحد علیه صهیونیست‌ها، قابل دسترسی در:
http://www.defapress.ir/Fa/News/41418
– ساتانوفسکی، یوگنی (۲۰۱۴)، جنگ جهانی سوم، جنگ تمدن‌ها خواهد بود، مشاهده در تاریخ ۲۶/۸/۱۳۹۳، از
http://persian.ruvr.ru/2014_09_29/277948828
– سایت مقاومت (۱۳۹۲)، نصرالله بار دیگر موازنه منطقه به هم زد، قابل دسترسی در:
http://www.moqavemat.ir/?a=content.id&id=64884
– سعد غریب، امل (۱۳۸۶)، «حزب‌الله لبنان: مقاومت، آرمان و سياست»، ماهنامة چشم‌انداز ایران، ش ۴۵، شهریور و مهر ۱۳۸۶، قابل دسترسی در:
http://www.meisami.net/cheshm/Cheshm/Cheshm/ch45/10.htm
– شبکة خبر (۱۳۹۳)، «رمزگشایی نصرالله از جنگ های ۳۳ روزه، غزه و عراق»، قابل دسترسی در:
http://www.irinn.ir/news/63891
– شقير، محمد (۲۰۱۵)، لقاء عون – جعجع: احترام الاختلاف والاستثمار في نقاط الاتفاق،
http://staging.alhayat.com/articles/6566918
– قادری، علی (۱۳۹۱)، «بازیگران عرصه خاورمیانه»، قابل دسترسی در:
http://www.asriran.com/fa/news/213180
– کیهان (۱۳۹۲)، «جایگاه حزب‌الله در ساختار سیاسی لبنان»، قابل دسترسی در:
http://kayhan.ir/fa/news/4250
ـ مزاحم، هیثم (۲۰۱۴)، «آیا عملیات‌های انتحاری، شیعیان لبنان را پشت سر حزب‌الله متحد ساخته است؟»، قابل دسترسی در:
http://www.almonitor.com/pulse/fa/sites/almonitor/contents/articles/originals/2014/02/lebanon-suicide-attacks-shiite-support-hezbollah.html
– ویکی فقه (۱۳۹۳)، حزب‌الله لبنان، قابل دسترسی در: http://wikifeqh.ir
