تهديد به مداخله نظامي در حقوق بين‌الملل معاصر:

موردپژوهي قضيه سوريه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

دكتر نادر ساعد*

*  دکتری حقوق بین‏الملل دانشگاه تهران و عضو گروه دیپلماسی دفاعی دانشگاه مالک اشتر

چکیده

امریکا که طی سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، داعیه نظم نوین داشته است، با تهدید به مداخله نظامی در سوریه که مؤید روندی بودن اقدامات نظامی این کشور در خاورمیانه است، نظم حقوقی و امنیتی بین‏المللی را که بر پایه اصول عام­الشمول، توافق دولت‌ها، منافع جمعی و مجموعه­ای گسترده از اسناد بین‏المللی به ویژه منشور ملل متحد استوارند، زیر پا گذاشته است. از منظر حقوق معاصر، تهدید به اقدام نظامی علیه دولتي دیگر، جز با رعایت موازین بین‏المللی ـ دفاع مشروع و تجویز شورای امنیت ـ نامشروع است و در این زمينه تهدید به اقدام نظامی نامشروع دارای حکمی مشابه خود اقدام نظامی نامشروع است. نظام بین‏المللی به دلیل تأثیر جدی تهدید و اقدام نظامی نامشروع بر نظم و امنیت جمعی، منع توسل به زور را قاعده­ای آمره شمرده و از این اقدامات با عنوان «جنگ تجاوزکارانه» ياد كرده است.

در این نوشتار به تحلیل و بررسی مبانی نامشروع بودن تهدید نظامی امریکا علیه سوریه از منظر حقوق بین­الملل عام معاصر خواهیم پرداخت.

واژگان کلیدی

مداخله نظامی، مداخله بشردوستانه، حقوق بین‏الملل، منشور ملل متحد و سوریه

عنوان مقاله [English]

The Threat of Military Intervention in Contemporary International Law: the case of Syria

نویسنده  [English]

Nader Saed , Ph.D

چکیده [English]

Abstract

Despite the United States in the years after World War II, declared a new order, but with the threat of military intervention in Syria is violated legal order and international security that are on the basis of general principles, agreement of Governments, collective interests and also wide range of international instruments. From the perspective of contemporary law, the threat of military action against another state except in compliance with international standards – Legitimate defense and Security Council authorization- is illegitimate and in this regard, the threat of illegitimate military action has same sentence. International system the use of force because of serious impact of threat and illegitimate military action on order and collective security has prohibited and these actions has described as aggressive war. This article, examines the lack of legitimacy of U.S. military threat against Syria from the perspective of contemporary international law.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Military intervention, Humanitarian Intervention, international law, United Nations Charter and Syria

عنوان مقاله [العربية]

التهديد بالتدخل العسكري في القانون الدولي الحديث:

مسألة سوريا كنموذج

چکیده [العربية]

المخلص

قدسحقت الولايات المتحدة التي كانت تدعي النظام الجديد طوال اعوام بعد الحرب العالمية الثانية مع التهديد بالتدخل العسكري في سوريا الذي قد يشير الي مرحلية الممارسات العسكرية لهذا البلد في الشرق الاوسط، قد سحقت النظام القانوني و الأمني الدولي الذي قد إستقر علي القواعد العامة و التوافق بين الدول و المصالح الجماعية و مجموعة واسعة من الوثائق الدولية خاصة الوثيقة الأممية، يعتبر تهديد الدولة الاخري بالعملية العسكرية دون مراعاة الأعراف الدولية ـ الدفاع الشرعي و الضوء الأخضر لمجلس الامن الدولي ـ عملاً غير شرعياً. و في هذا المضمار ينطبق علي التهديد بالعملية العسكرية الغير شرعية نفسُ حكم العملية العسكرية الغير شرعية. و قد اعتبر النظام الدولي بناءا علي التداعيات الجدية للتهديد هذا و العملية العسكرية الغير شرعية علي النظام و الامن الجماعي، حظر استخدام القوة، قاعدة ملزمة و قد وصفت هذه الممارسات بأنه الحرب العدوانية. و سندرس في هذا المقال المبادىء الغير شرعية للتهديد الامريكي العسكري ضد سوريا من منظر القانون الدولي العام الحديث.

الكلمات المفتاحية

التدخل العسكري، التدخل الانساني، القانون الدولي، الوثيقة الأممية و سوريا.

منابع فارسي

ـ پيش، کلی کیت (۱۳۸۴)، سازمان‌های بین­المللی، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان.

ـ تونكين گريگوري (۷۴ـ ۱۳۷۳)، «آيا حقوق بين­الملل عام، تنها حقوق عرفي است؟»، ترجمه سيدفضل الله موسوي، مجله حقوقي، شماره‌هاي ۱۸ و ۱۹٫

ـ جهرمي گودرز افتخار (۱۳۷۵)، «حاكميت دولت‌ها و منشور ملل متحد»، مجله تحقيقات حقوقي، ش ويژه ۱۸٫

ـ رابرتس، آدام (پاييز ۱۳۸۲)، «حقوق و توسل به زور علیه عراق»، ترجمه ستار احمدی و محسن شریفی، مجله سیاست خارجی، ش ۳٫

ـ رفيعي، سيد كمال­الدين محمد (۱۳۸۷)، «حادثه ۱۱ سپتامبر، جنگ علیه تروریسم، حاکمیت و امنیت دولت‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی، ش ۳۹٫

ـ ساعد نادر (۱۳۸۱)، «رابطه قطعنامه‏هاي ۶۷۸، ۶۸۷ و ۱۴۴۱ شوراي امنيت در خصوص توسل به زور عليه عراق»، مجله اطلاع‌رساني حقوقي، معاونت حقوقي و امور مجلس رياست‌جمهوري، ش ۲٫

ـ ساعد، نادر (۱۳۹۰)، «حقیقت و مجاز حقوق بشردوستانه: دریچه­ای به ملاحظات راهبردی نیروهای مسلح»، مجموعه مقالات همایش حقوق بشردوستانه و نیروهای مسلح، تهران: دانشگاه مالک اشتر.

ـ فلسفي هدايت‌الله (۱۳۷۵)، «جايگاه بشر در حقوق بين‌الملل معاصر»، مجله تحقيقات حقوقي، ش ۱۸٫

ـ فلسفي، هدايت‌الله (۱۳۶۹)، «شوراي امنيت و صلح جهاني»، مجله تحقيقات حقوقي، ش ۸٫

ـ كاسه، آنتونیو (۱۳۷۰)، حقوق بین­الملل در جهانی نامتحد، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری.

ـ ممتاز، جمشيد (۱۳۶۸)، «حق طبيعي دفاع مشروع در جنگ عراق با ايران، بازشناسي جنبه‏هاي تجاوز و دفاع»، تهران: كنفرانس بين‌المللي بازشناسي جنبه‏هاي تجاوز و دفاع، جلد دوم.

ـ ممتاز، جمشيد (۱۳۷۹)، «مداخله بشردوستانه ناتو در كوزوو و اصل عدم توسل به زور»، ترجمه مرتضي امين مختاري، مجله سياست خارجي، ش ۳٫

 

منابع لاتين

– Martin Carig (2013), “International Law and the U.S. Military Strikes on Syria”, http://www. huffingtonpost.com/craig-martin/international-law-and-the-b-3849593.html

– Corfou Channel case (1949), ICJ Rep.

– Declaration of Judge Bedjaoui on the ICJ Advisory Opinion on the Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, 1996, para. 27.

– Lobel J. and M. Ratner (1999), “Bypassing the Security Council: Ambiguous Authorizations, Cease-fires and the  Iraqi Inspection Regime”, American Journal of International Law, Vol. 93, No. 1, Jan. 1999,  < http://www.asil.org/ /ajil/ajilindx.htm>.

–  Bolton John R. (2013), “Syria, International law, and the Use of Force”, Foreign and Defense Policy, http://www.aei.org/article/foreign-and-defense-policy/syria-international-law-and-the-use-of-force/.

– Al- Nauimi Najeeb (1995), “Humanitarian Intervention: Introductory Remarks”, International Legal Issues Arising under the United Ntions Decade of International Law, The Hague, Martinus Nijhoff Pub.

– Nicaragua case (1986), ICJ Rep.

– Freudenschuß Helmut (1994), “Between Unilateralism and Collective Security: Authorizations of the Use of Force by the UN Security Council”, ۵ EJIL. 492, 499 n.21. Rostow Eugene V. (1991), “United What? Enforcement Action or Collective Self-Defense?”, ۸۵ AJIL,

– Editorial (1991), “Legitimate Aims of the Allies”, Independent (London), Jan. 23.

– Hollar Julie (2013), “Where Is the Discussion of Syria and International Law?”, Fair Blog, http://www.fair.org/blog/2013/09/19/where-is-the-discussion-of-syria-and-international-law/

– UN, A more secure world: Our shared responsibility, Report of the High-Level Panel on Threats, Challenges and Change, New York, UNDPI, 2002, www.un.org/secureworld/, para. 183.