نسبت دموكراسي و مردم‌سالاري در
خيزش‌هاي عربي
چکیده
يکي از موضوعات اساسي مطرح در خيزش‌هاي خاورميانه، مشخص کردن نوع جنبش‌هاست. عده‌اي تحولات اخير را «انفجار ناکامي»، «بهار عربي»، «دموکراسي‌خواهي»، «بيداري اسلامي»، «انفجار مشارکت سياسي» و… مي‌نامند. مقاله حاضر درصدد مقايسه تفاوت‌هاي دموکراسي غربي و مردم‌سالاري اسلامي (الگوي انقلاب اسلامي) در قبال خيزش‌هاي منطقه است. سؤال اساسي اين است که «وضعيت کنوني منطقه به کدام الگو و مدل شباهت بيشتري دارد و چه تأثيري بر آينده تحولات در منطقه خواهد گذاشت؟» طبق فرضيه مقاله، گزاره‌هاي عيني (تداوم تحولات خيزش‌هاي اسلامي) و انتزاعي (هويت‌طلبي و تعالي‌خواهي)، تجسم واقعي مدل انقلاب اسلامي هستند و نشان مي‌دهند بار ديگر مردم براي تعيين سرنوشت خويش تلاش كرده‌اند؛ ولي غرب و امريکا درصدد تغيير نتايج به دلخواه خود هستند. جنبش‌هاي اخير ملت‌هاي خاورميانه را بايد به مثابه درخواست‌هاي سياسي دانست که در انقلاب مردم ايران سال ۱۳۵۷ تجلي کرد. هرچند تحولات اخير موسوم به «بيداري اسلامي» متأثر از انقلاب اسلامي است، ولي خود بستر مناسبي براي تقويت مردم‌سالاري اسلامي در منطقه فراهم خواهد كرد.
واژگان کلیدی
دموکراسي، مردم‌سالاري ديني، انقلاب اسلامی، بيداري اسلامي، خاورميانه
عنوان مقاله [English]
The Relationship between Democracy and Islamic Democracy with Region Uprisings
چکیده [English]
Abstract
One of the main issues raised in the Middle East uprisings, is determination of movements type. Some have introduced recent developments as “Blast failures,” “Arab Spring,” “democracy seeking,” “Islamic Awakening” “blast political participation” and etc. This paper examines the differences between Western democracy and Islamic democracy “Islamic revolution pattern” towards region uprisings. The main question is “Which model is similar to the current situation and how it will impact on future developments in the region?”
Based on the assumption, objective propositions (Continuing developments of Islamic uprisings) and abstract (identity seeking and excellence seeking), are the actual visualization of the Islamic revolution model and showed again people have attempted to determine its own destiny, but west and U.S seek to change the results in their favor. Recent movements of the Middle East nations should be considered as political demands manifested in Iranian revolution in 1357. However, recent developments in “Islamic awakening” inspired by the Islamic revolution, but itself provided proper ground for strengthening the Islamic democracy in the region.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Democracy, religious democracy, Islamic, Islamic Awakening, Middle East
عنوان مقاله [العربية]
نسبة الديمقراطية و الديمقراطية الدينية إزاء الثورات العربية
چکیده [العربية]
المخلص
يعتبر تعيين نوعية الحركات من المواضيع الأساسية الموجوده في الثورات الشرق الأوسطية و قد يري البعض التطورات الأخيرة بأنّها «انفجار للفشل»، «الربيع العربي»، «الحركة الدمقرطة»، «الصحوة الإسلامية»، «إنفجار للمشاركة السياسية»، و.. . و يريد المقال الحاضر مقارنة بين الديمقراطية الغربية و الديمقراطية الدينية «نموذج الثورة الإسلامية» إزاء ثورات المنطقة و السئوال الأساسي هنا هو إلي أيّ نموذج و إطاريشبه الوضع الحالي في المنطقة و ما هو أثارها علي مستقبل التطورات في المنطقه؟ بناءاً علي فرضية المقال تجسّم المؤلفات الموضوعية (استمرار تطورات الثورات الإسلامية) و المنتزعة (مطالبة الهوية و التعالي) نموذج الثورة الإسلامية تجسيماً عينياً و تشير مرّة أخري الي أنّ الشعب قد سعي الي تقرير مصيره؛ إلّا أنّ الغرب و الولايات المتحده تريد تغيير النتائج حسبما يريدون. يجب أن نعتبر الثورات الأخيرة لشعوب الشرق الأوسط كمطالبات سياسية قد تجلّت في الثورة الشعبية الإيرانية عام ۱۳۵۷٫ رغم أنّ التطورات الأخيرة المعروفة بالصحوة الإسلامية هي متأثرة بالثورة الإسلامية إلّا أنّْها سوف تتوفّر أرضية مناسبة لتعزيز الديمقراطية الدينية.
الكلمات المفتاحية
الديمقراطية، الديمقراطية الدينية، الثورة الإسلامية، الصحوة الإسلامية، الشرق الأوسط
منابع فارسي
ـ حسيني بهشتي، سيد محمد (۱۳۹۰)، مباني نظري قانون اساسي، تهران: بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي شهيد بهشتي.
ـ حشمت‌زاده، محمد باقر (۱۳۸۴)، «مقدمه و چارچوبی برای بررسی تأثیرات انقلاب اسلامی در کشورهای اسلامی»، ۱۳ نامه پژوهش، ش ۱۲٫
ـ خمینی، سید روح‌الله (۱۳۷۴)، ولایت فقیه و جهاد اكبر، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ خمینی، سید روح‌الله (۱۳۷۸)، صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و مهدی فرازی (۱۳۹۱)، «بیداری اسلامی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، س ۹، ش ۲۸٫
ـ دوبنوا، آلن (۱۳۷۳)، «مسأله دموكراسي»، ترجمه بزرگ نادرزاد، مجله اطلاعات سياسي‌ـ اقتصادي، ش ۷۸ ـ ۷۷٫
ـ روآ، اليور (۱۳۸۷)، اسلام جهانی‌شده، ترجمه حسن فرشتيان، قم: بوستان کتاب.
ـ ساجدی، امیر (۱۳۸۹)، «موانع توسعة دموکراسی در خاورمیانه»، فصلنامة مطالعات سیاسی، س ۲، ش ۸٫
ـ سلیمانی، رضا (۱۳۹۱)، «رویکرد تئوریک به سیاست امریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در خاورمیانه»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، س ۱، ش ۲٫
ـ شيرازي، ابوالحسن و حبيب‌الله معين‌الديني (۱۳۸۷)، «تقابل خاورميانه اسلامي با طرح خاورميانه بزرگ»، فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی، ش ۳٫
ـ عالم، عبدالرحمن (۱۳۸۱)، بنيادهاي علم سياست، تهران: ني.
ـ عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۶۷)، فقه سیاسی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: چاپخانه سپهر.
ـ فلاحی، علی (۱۳۸۰)، پیامدهای ۱۱ سپتامبر بر نظریه و دیدگاه‌های موجود در روابط بین‌الملل، معاون سیاست خارجی، مرکز تحقیقات استراتژیک.
ـ قاسمي، بهزاد (۱۳۹۱)، «گزارش اجلاس جهاني استادان مسلمان دانشگاه‌ها و بيداري اسلامي»، فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، س ۱۳، ش ۵۱٫
ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی، مصوب ۱۳۵۸، با آخرین اصلاحات ۱۳۶۸٫
ـ قربانی، مهدی (۱۳۹۰)، «تحلیل مفهوم دموکراسی غربی و مردم‌سالاری دینی»، فصلنامة معرفت، س۲۰، ش ۱۶۸٫
ـ کوهن، کارل (۱۳۷۱)، دموکراسي، ترجمه عباس مخبر، تهران: ني.
ـ متقي، ابراهيم (۱۳۸۵)، امريكا هژموني شكننده و راهبردي جمهوري اسلامي ايران، تهران: انتشارات مركز تحقيقات.
ـ مطهری، مرتضی (۱۳۶۸)، پیرامون انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات صدرا.
ـ مقام معظم رهبری، روزنامه اطلاعات، ۱۴/۱۰/۸۲٫
ـ مقام معظم رهبری، روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۱/۱۱/۷۹٫
ـ مقام معظم رهبری، روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۳/۵/۸۰٫
ـ مكارم شيرازي، ناصر (۱۳۸۹)، طرح حكومت اسلامي، مطبوعاتي هدف.
ـ منوچهری، عباس (۱۳۷۷)، «گفتمان جمهوری و جمهوري گفتمانی»، جمهوریت و انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات)، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
ـ ميراحمدي، منصور (۱۳۸۶)، «امامت و مؤلفه‌هاي دموكراسي»، قبسات، پاييز، ش ۴۵٫
ـ هانتينگتون، ساموئل (۱۳۷۳)، موج سوم دموکراسي، ترجمه احمد شهسا، تهران: روزنه.
ـ هانتينگتون، ساموئل (۱۳۸۱)، «اسلام و غرب از رويارويي تا گفت‌وگو»، ترجمه محمدرضا رضايي، گفتمان، ش ۶٫
ـ هانتينگتون، ساموئل (۱۳۸۲)، نظريه برخورد تمدن‌ها، ترجمه مجتبي اميري وحيد، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
ـ هلد، ديويد (۱۳۶۹)، مدلهاي دموکراسي، ترجمه عباس مخبر، تهران: روشنگران.
منابع لاتين
– Burnell, Peter & Richard Youngs (2010), New Challenges to Democratization, USA and Canada: Routledge.
– Friedman, George (2011), “Syria, Iran and the Balance of Power in the Middle East”, 22, Dec.2011, www.trafor.com.
– Hirst, David (2011), “Gaddafi Cruelly Resists, but This Arab Democratic Revolution is far from over”, The Guardian, Sunday, 20 February.
– Isbester, Katherine (2011), The Paradox of Democracy in Latin America: Ten Country Studies of Division and Resilience, Canada: University of Toronto Press Incorporated.
– Khaledi, Rashid, Lisa Anderson, Muhammad Muslih and Rivas Simon, (1991), The Origins of Arab Nationalism, New York: Columbia University Press.
– Kramer, Martin (2009), Arab Awakening and Islamic Revival: The Politics of Ideas in the Middle East, New Jersey: State University of New Jersey.
– Luciani, Giacomo (1990), The Arab State, Berkley and Los Angeles: University of California Press.
– Pollack, Kenneth M. (2012), “Shifting Sand in Middle East”, Brooking Institute, 14 Feb accessed. www.brokings.edu
– Steavenson, Wendell (2011), “Pessoptimism, March”, 14: http://www.newyorker.com.
– Transparency International (2010), “Corruption Perception Index”, http://www.transparency. org/cpi2010/results.
– www.freedomhouse.org.com, 2009, 14 July.
