محور مقاومت و امنیت منطقه‌‌ای مردم‌پایه در غرب آسیا

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست و دوم، شماره ۳، پیاپی۸۷، پاییز ۱۴۰۰؛ صفحات۳۳-۵۴

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* شعیب بهمن

* دکتری علوم سیاسی و پژوهشگر حوزه اوراسیا

چکیده

الگوهای امنیت، خواسته یا ناخواسته بر کشورهایی که از آنها استفاده می‌کنند، تأثیر می‌گذارند. برای مثال، کشورهایی که از الگوها و نظریه‌های امنیت مکتب لیبرالیسم استفاده کرده‌اند، ناخودآگاه روابط نزدیکی با کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا داشته‌اند. از سوی دیگر، کشورهایی که از نظریه‌های مکتب واقع‌گرایی استفاده کرده‌اند، افزایش توان نظامی و خودیاری را در دستورکار خود قرار داده‌اند. در این بین، جریان مقاومت که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا شکل گرفته است، نگاه خاص خود را به امنیت دارد که تا حد زیادی با نظریه‌ها و رویکردهای غربی به این مفهوم متفاوت است؛ زیرا در حالی که در اکثر نظریه‌های غربی روابط بین‌الملل، امنیت بر پایه دولت‌ها شکل گرفته، محور مقاومت دارای دیدگاهی متمایز است و به امنیت، نگاهی مردم‌محور دارد؛ به نحوی که این نگاه به شکل‌گیری امنیت مردم‌پایه در منطقه کمک چشمگیری کرده است. اگرچه این دیدگاه در عرصه تحولات منطقه‌ای به‌خوبی نمایان شده، اما در حوزه مطالعات نظری هنوز مورد پردازش جدی قرار نگرفته است. بر این اساس، نوشتار حاضر تلاش دارد به ابعاد و زوایای مختلف امنیت مردم‌پایه، به‌عنوان مفهومی منبعث از مقاومت در منطقه غرب آسیا بپردازد.

واژگان کلیدی

امنیت، امنیت مردم‌پایه، مقاومت، محور مقاومت، غرب آسیا

عنوان مقاله [English]

Axis of resistance and people- based Regional security in West Asia

نویسنده  [English]

Shouib Bahman

چکیده [English]

Abstract

Security patterns, willingly or unwillingly, affect the countries that use them. For example, countries that have used the models and theories of the liberal school of security have subconsciously had close relations with European countries and the United States. On the other hand, countries that have used the theories of the realist school have put increasing military capability and self-help on their agenda. Meanwhile, the current of resistance that has formed in the years after the victory of the Islamic Revolution of Iran in the West Asian region has its own view of security, which is very different from Western theories and approaches to this concept; Because while in most Western theories of international relations, security is based on states; The Axis of Resistance has a distinct perspective and a people- based view of security; In a way, this view has contributed significantly to the formation of people- based security in the region. Although this view is well reflected in the field of regional developments, it has not yet been seriously processed in the field of theoretical studies. Accordingly, the present paper attempts to address the various dimensions and angles of people-based security as a concept derived from resistance in the West Asian region.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Security, People-Based Security, Resistance, Axis of Resistance, West Asia

عنوان مقاله [العربية]

محور المقاومة والأمنیة القلیمیة القائمة على الناس في غرب آسيا

چکیده [العربية]

المخلص

تؤثر أنماط الأمن‌، عن طيب خاطر أو كرها‌، على البلدان التي تستخدمها. على سبيل المثال‌، كان للبلدان التي استخدمت نماذج ونظريات المدرسة الليبرالية للأمن علاقات وثيقة دون وعي مع الدول الأوروبية والولايات المتحدة. من ناحية أخرى‌، وضعت البلدان التي استخدمت نظريات المدرسة الواقعية‌، زيادة القدرة العسكرية والمساعدة الذاتية على جدول أعمالها. في غضون ذلك‌، فإن لتيار المقاومة الذي تشكل في السنوات التي تلت انتصار الثورة الإسلامية الإيرانية في منطقة غرب آسيا رؤيته الخاصة للأمن‌، والتي تختلف اختلافًا كبيرًا عن النظريات الغربية ومقاربات هذا المفهوم. لأنه بينما في معظم النظريات الغربية للعلاقات الدولية‌، فإن الأمن يقوم على أساس الدول ؛ محور المقاومة له منظور متميز ووجهة نظر أمنية تركز على الناس. بطريقة ما‌، ساهم هذا الرأي بشكل كبير في تشكيل أمن يركز على الناس في المنطقة. على الرغم من انعكاس هذا الرأي بشكل جيد في مجال التطورات الإقليمية‌، إلا أنه لم يتم دراسته بجدية في مجال الدراسات النظرية. وعليه‌، تحاول هذه الورقة معالجة الأبعاد والزوايا المختلفة للأمن القائم على الشعب كمفهوم مشتق من المقاومة في منطقة غرب آسيا.

الكلمات المفتاحية

الأمن‌، الأمن القائمة علی الناس‌، المقاومة‌، محور المقاومة‌، غرب آسيا

  • بزی، محمدحسین (۱۳۸۷)، زبور مقاومت؛ حزب‌الله در کلام سیدحسن نصرالله، ترجمه مصطفی اللهیاری، مشهد: نشر ثنا.
  • زارعی، سعدالله (۱۳۹۵)، «امنیت مردم‌پایه؛ مطلوب‌ترین الگو برای سیاست خارجی ایران در منطقه»، همایش بین‌المللی نظام بین‌الملل، تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، ۳ آذر.
  • محمدی، منوچهر (۱۳۸۴)، «بازتاب جهانی انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ش ۲، پاییز.
    • Chipman, John (1992) , The Future of Strategic Studies: Beyond Even Grand Strategy Survival, 34 (1), Spring.
    • France, Unesco (1991), Non Military Aspects oF International Security.
    • Lenor,Martin (1998), New Frontiers The Middle East Security, London, Macmilan Press.

Terriff, Terry (eds) (1992), Security Studies Today, Cambridge, Cambridge University Press.