پدیدارشناسی دولت ـ مقاومت
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست و یکم، شماره ۲، پياپي ۷۸، تابستان ۱۳۹۹؛ صفحات ۱۳۵-۱۶۲
نوع مقاله: پژوهشی
نویسنده:
* احمد زارعان
*دکتری جامعه‌شناسی، مدرس و پژوهشگر دانشکده و پژوهشکده مطالعات بین‌الملل دانشگاه جامع امام حسین(ع)
چکیده
عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در دو سال اخیر گام‌های مهمی را در مسیر عادی‌سازی روابط با یکدیگر برداشته‌اند. از آنجا که این دو کشور، دشمنان منطقه‌ای جبهه مقاومت محسوب می‌شوند همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های استراتژیک آنها تهدیدها و فرصت‌هایی را برای ایران ایجاد می‌کند. این مقاله با استفاده از روش کتابخانه‌ای در جمع‌آوری داده‌ها و روش توصیفی ـ تحلیلی در تحلیل یافته‌ها به دنبال پاسخ به این سؤال است که «تهدیدها و فرصت‌های عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی برای جبهه مقاومت چیست؟» نتایج این مقاله نشان می‌دهد اگر چه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی برای دولت‌های عربی و اسلامی دارای هزینه می‌باشد و این هزینه برای سعودی‌ها به دلیل وجود حرمین شریفین در این کشور بیشتر است تمایل عربستان برای نزدیکی و بهبود روابط با رژیم صهیونیستی ناشی از تلاش این کشور برای تغییر موازنه قدرت در منطقه به نفع خود و موازنه‌سازی در مقابل تهدیدها می‌باشد. افزایش ضریب تهدید علیه جبهه مقاومت، افزایش سطح منازعه به دلیل ناتوانی عربستان و رژیم صهیونیستی در مدیریت منازعه و سرعت گرفتن روند سازش سه تهدید عمده‌ای هستند که عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی برای جبهه مقاومت به وجود آورده است. در مقابل، افزایش نفوذ گفتمان مقاومت در جهان اسلام به عنوان تنها راه حل مسئله فلسطین، همگرایی بیشتر جبهه مقاومت و جنبش‌های مقاومت فلسطینی و بطلان اتهامات وارد شده به جبهه مقاومت در خصوص طایفه‌گرایی فرصت‌های جبهه مقاومت در این روند هستند.
واژگان کلیدی
عربستان، رژیم صهیونیستی، جبهه مقاومت، موازنه قدرت، موازنه تهدید
عنوان مقاله [English]
The Impact of Normalizing the Relations of Saudi and the Zionist Regime on the Resistance Front
نویسنده [English]
Ahmad Zarean
چکیده [English]
Abstract
Saudi Arabia and the Zionist regime in the last two years have taken important steps towards normalizing relations. Because these two countries are regional enemies of the resistance front, regional integration and their strategic partnerships pose threats and opportunities for Iran. This paper uses the library method of data collection and the descriptive-analytical method of analyzing try to findings the answer of this question, “What are the threats and opportunities for normalizing Saudi relations and the Zionist regime for the resistance front?” The results of this article show that although the normalization of relations with the Zionist regime is costly for the Arab and Islamic governments and the cost is higher for the Saudis because of the Two Holy Mosques, Saudi Arabia’s desire for closer relations with the Zionist regime due to its efforts to shift the balance of power in the region to its advantage and counterbalance against threats. Increasing the threat factor against the resistance front, increasing the level of conflict due to the inability of the Saudis and the Zionist regime to manage the conflict and speed up the process of reconciliation are the three major threats to the normalization of the Saudi-Israeli relations for the resistance front. In contrast, the increasing influence of the discourse of resistance in the Muslim world as the only solution to the Palestinian issue, the greater convergence of the resistance front and the Palestinian resistance movements, and the abolition of the resistance front’s accusations of tribalism, are the opportunities of Resistance in this process.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Saudi Arabia, Zionist regime, Iran, balance of power, balance of threat
عنوان مقاله [العربية]
أثر تطبيع العلاقات السعودية والنظام الصهيوني على جبهة المقاومة
چکیده [العربية]
المخلص
اتخذت المملكة العربية السعودية والنظام الصهيوني في العامين الماضيين خطوات مهمة نحو تطبيع العلاقات. وبما أن هذين البلدين أعداء إقليميان لجبهة المقاومة، فإن التكامل الإقليمي وشراكتهما الاستراتيجية يشكلان تهديدات وفرصًا لإيران. تستخدم هذه الورقة طريقة مكتبة لجمع البيانات والطريقة الوصفية التحليلية لتحليل النتائج یسعی الإجابة على السؤال “ما هي التهديدات والفرص لتطبيع العلاقات السعودية والنظام الصهيوني لجبهة المقاومة؟” تظهر نتائج هذا المقال أنه على الرغم من أن تطبيع العلاقات مع النظام الصهيوني مكلف بالنسبة للحكومات العربية والإسلامية، فإن التكلفة أعلى بالنسبة للسعوديين بسبب وجود الحرمین الشریفین في المملكة العربية السعودية، وذلك سبب الجهود السعودية لتحسين العلاقات مع النظام الصهيوني. یکون من أجل تغيير ميزان القوى في المنطقة و لموازنة ضد التهديدات. تشكل التهديدات المتزايدة لجبهة المقاومة، ومستويات الصراع المتزايدة بسبب عجز السعوديين والنظام الصهيوني عن تسريع عملية المصالحة، ثلاثة تهديدات رئيسية لتطبيع العلاقة السعودية الصهيونية بجبهة المقاومة. على النقيض من ذلك، فإن التأثير المتزايد لخطاب المقاومة في العالم الإسلامي للحل الوحيد للقضية الفلسطينية، والتقارب الأكبر لجبهة المقاومة وحركات المقاومة الفلسطينية، وإلغاء اتهامات ضدجبهة المقاومة لخصوص السیاسة الطائفیة من فرص جبهة المقاومة فی هذا المجال.
الكلمات المفتاحية
السعودية، النظام الصهيوني، إيران، موازنة القوى، موازنة التهديد
الف) منابع فارسی
– افتخاری، اصغر (۱۳۸۵) کالبد شکافی تهدید، تهران: دانشکده و پژوهشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
– اقتصاد نیوز (۱۳۹۶) سود و زیان عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل برای ایران/ رویارویی محور تهران و ریاض، قابل دسترسی درhttps://www.eghtesadnews.com/195753
ـ العالم (۱۳۹۶) سال ۲۰۱۷، سال سبقت عربستان، امارات و بحرین در عادی‌سازی روابط با اسرائیل، قابل دسترسی در: http://fa.alalam.ir/news/3259071
ـ الوقت (۱۳۹۶) افشای روابط سری عربستان و اسرائیل توسط روزنامه سوئیسی: قابل دسترسی در:
http://alwaght.com/fa/News/121231
ـ ایرنا (۱۳۹۶) عربستان اجازه پرواز به هواپیماهای عازم تل آویو را توجیه کرد، قابل دسترسی در:
http://www.irna.ir/fa/News/82855624
ـ ایسنا (۱۳۹۶) یک سایت اسرائیلی فاش کرد؛ سفر محرمانه ولیعهد عربستان به تل‌آویو، قابل دسترسی در: https://www.isna.ir/news/96062011511
ـ بی‌بی‌سی فارسی (الف) (۱۳۹۷) ولیعهد عربستان: اسرائیلیان حق زندگی صلح‌آمیز در کشورشان را دارند، قابل دسترسی در: www.bbc.com/persian/world-43625243
– بی‌بی‌سی فارسی (ب) (۱۳۹۷) بن سلمان: عربستان و اسرائیل دشمن مشترکی دارند، قابل دسترسی در: www.bbc.com/persian/world-43657828
ـ خامنه‌اي، سیدعلی (۱۳۹۰) بيانات در نماز جمعه تهران، ۱۴ بهمن ۱۳۹۰، قابل دسترسي در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=18923
– خامنه‌اي، سیدعلی (۱۳۹۴) بيانات در ديدار مجمع جهاني اهل بيت (ع) و اتحاديه راديو و تلویزيون‌هاي اسلامي، ۲۶ مرداد ۱۳۹۴، قابل دسترسي در:
http://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1298
– خبرگزاری صدا و سیما (۱۳۹۶) افشای سند محرمانه برای برقراری روابط عربستان با اسرائیل، قابل دسترسی در: http://www.iribnews.ir/fa/news/1898447
– زارعان، احمد (۱۳۹۳) آسیب شناسی رابطه حماس با محور مقاومت بعد از تحولات حوزه عربی، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره ۵۷، بهار.
– فرارو (۱۳۹۶) سه هدف عربستان از ارتباط با اسرائیل، قابل دسترسی در:
http://fararu.com/fa/news/337357
ـ فرجی‌راد، عبدالرضا (۱۳۹۶) سه هدف عربستان از ارتباط با اسرائیل، قابل دسترسی در:
http://fararu.com/fa/news/337357
– قوام، سید عبدالعلی و همت ایمانی (۱۳۹۰) نظریه رئالیستی در روابط بین‌الملل، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی
ـ مشرق نیوز (۱۳۹۶) مهم‌ترین دستاورد سفر ترامپ به عربستان و اسرائیل، قابل دسترسی در:
https://www.mashreghnews.ir/news/729500
ـ منوری، سیدعلی و بنفشه رستمی (۱۳۹۶) بازسازی ائتلاف‌های آمریکا در حوزه عربی خلیج فارس، فصلنامه سیاست جهانی، دوره ۶، شماره ۲، تابستان.
ـ میلر، ری (۱۳۹۶) ئتلاف‌های امنیتی عربستان سعودی؛ آیا ریاض می‌تواند بر خاورمیانه مسلط شود؟، ترجمه فهیمه قربانی، قابل دسترسی در: http://www.faratab.com/news/7027
ـ والت، استفن (۱۳۹۶) آمریکا برای حفظ منافعش باید به سراغ ایران برود، قابل دسترسی در:
https://www.isna.ir/news/96032111934
ـ هژبری، محمد علی (۱۳۹۶) موازنه تهدید؛ راهبرد سیاست خارجی عربستان سعودی در منطقه، قابل دسترسی در: http://www.iirjournal.ir/index.php/fa/1278
ـ همیانی، مسعود (۱۳۹۴) تغيير جهت در سياست خارجي عربستان سعودي: از استراتژي موازنه تا رهبري ائتلاف، فصلنامه سیاست خارجی، شماره ۱، پیاپی ۱۱۳، بهار.
ـ هویدی، فهمی (۱۳۹۶) پشت پرده سفر تاریخی رئیس‌جمهوری امریکا، سفر ترامپ فقط به سود اسرائیل بود، قابل دسترسی در: http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1969262
ـ یورونیوز (۲۰۱۷) نخستین سفر خارجی ترامپ با عربستان آغاز شد، قابل دسترسی در:
http://fa.euronews.com/2017/05/20/trumps-arrive-in-saudi-arabia-for-president-s-first-foreign-tour
ب) منابع لاتین
– Holsti, Hoppman and Sullivan (1973) Unity and Disintegration in International Alliances: Comparative Studies. New York: John Wiley & sons
– Kissinger, Henry (2014) Iran, A Bigger Problem Than ISIS, Retrieved from: http:// www.huffingtonpost.com/2014/09/06/henry-kissinger-iran-isis-n-777706.html&rct
– Liska, George (1968) Nation In Alliances, the limits Of Interdependence, paperbook. Edition, Baltimore
– Luomi, mari (2008) sectarian Identities or Geopolitics? The Regional Shia-Sunni Divide in The middle East, The Finnish Institute of International Affairs
– Mcclla, Robert B. (1995) NOTOʼS Persistence After The Cold War, International Organization, Vol. 50, No. 3, summer, pp. 445-475
– Snyder, Glenn H. (1997) Aliance Politics, New York: Comell University Press, Ithaca.
– Walt, Stephen M. (1985) Alliance Formation and the Balance of Word Power, International Security, Vol.9, No.4, Spring, pp.3-42
– Walt, Stephen M. (1987) the Origins of Alliances, Ithaca, New York press
– Walt, Stephen M. (2010) Balancing Threat: The United State and the Middle East. An Interview with Stephek M. Walt, Yale Journal of International Affairs, spring/summer
