ریشه‌ها و نتایج سیاست‌های تهاجمی عربستان در یمن
فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال نوزدهم، شماره ۲، پياپي ۷۴، تابستان ۱۳۹۷؛ صفحات ۱۲۴-۱۵۹
نوع مقاله: پژوهشی
نویسنده:
* علیرضا زارعی
* پژوهشگر و مسئول کارگروه شبه‌جزیره در مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور
چکیده
عربستان سعودی در دهه‌های گذشته به داشتن رویکرد محافظه‌کارانه در سیاست خارجی در منطقه مشهور بوده است ولی با روی کار آمدن حاکمیت ملک سلمان و فرزندش محمد بن سلمان، این کشور سیاست خارجی تهاجمی در منطقه اتخاذ کرده که نمونه بارز آن تهاجم نظامی این کشور به همراه به اصطلاح ائتلاف نظامی به یمن می‌باشد.
برخورداری یمن از موقعیت‌های ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی و همچنین سیاست‌های تهاجمی عربستان و حمایت‌های برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای از جمله آمریکا از عربستان و تغییر موازنه قدرت در منطقه به ضرر سعودی از علل اصلی تهاجم نظامی به یمن می‌باشد که این تهاجم پیامدهای نامطلوبی همچون شکست هیمنه سعودی، تحت الشعاع قرار گرفتن قدرت نرم عربستان از منظر افکار عمومی جهانی و متزلزل شدن موقعیت بن سلمان برای حاکمیت کنونی سعودی را به همراه داشته است.
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و منابع مجازی سعی شده دلایل و ریشه‌های سیاست‌های تهاجمی عربستان در یمن تبیین گردد و همچنین پیامدهای این سیاست تخاصمی برای سعودی تشریح شود.
واژگان کلیدی
عربستان سعودی، سیاست خارجی تهاجمی، ائتلاف نظامی، یمن، جنبش انصارالله
عنوان مقاله [English]
Roots and outcomes of Saudi aggressive
policies in Yemen
نویسنده [English]
Alireza Zarei
چکیده [English]
Abstract
Saudi Arabia has been known for its conservative approach in foreign policy in the region over the past decades, but with the imposition of Salman and his son Mohammed bin Salman, this country has adopted an aggressive foreign policy in the region, for example the military invasion of this country with The so-called military alliance to Yemen.
The Yemen’s geopolitical, geostrategic and geo-economic positions as well as the aggressive policies of Saudi Arabia and the support of some transatlantic powers, including the United States from Saudi Arabia, and the shift in the balance of power in the region against the Saudi Arabia are the main causes of the military invasion of Yemen, which has had adverse consequences such as the defeat of the Saudi greatness, decreased Saudi soft power in the global public opinion and shattered Bin Salman’s position for Saudi Arabia’s current sovereignty.
In this research, by using descriptive-analytical method and based on library studies and virtual resources, we have tried to explain the reasons behind the aggressive policies of Saudi Arabia in Yemen, as well as the consequences of this hostile policy for Saudi Arabia.
واژگان کلیدی[English]
Keywords
Saudi Arabia, aggressive foreign policy, military alliance, Yemen, Ansarullah movement
عنوان مقاله [العربية]
أصول ونتائج السياسات السعودية العدوانية في اليمن
چکیده [العربية]
المخلص
اشتهرت المملكة العربية السعودية بنهجها المحافظ في السياسة الخارجية في المنطقة خلال العقود الماضية، ولكن مع فرض سيادة سلمان وابنه محمد بن سلمان، تبنت سياسة خارجية عدوانية في المنطقة، مثال نموذجي هو الغزو العسكري للبلاد إلى جانب ما يسمى بالتحالف العسكري إلى اليمن.
إن التمتع بمواقف اليمن الجيوسياسية والجيوستراتيجية والجغرافية الاقتصادية وكذلك السياسات العدوانية للسعودية ودعم بعض القوى العالمية، مثلا الدعم الأمريكي من المملكة العربية السعودية، والتحول في ميزان القوى في المنطقة ضد السعودية هي الأسباب الرئيسية للغزو العسكري لليمن، والذي كان له عواقب وخيمة مثل هزيمة الهيمن السعودي. ضعف فی القوة الناعمة السعودية من ناحية الرأي العام العالمي وحطم موقف بن سلمان للسيادة الحالية للسعودية.
في هذا البحث، باستخدام المنهج الوصفي التحليلي واستناداً إلى دراسات المكتبات والموارد الافتراضية، حاولنا شرح الأسباب الكامنة وراء السياسات العدوانية للمملكة العربية السعودية في اليمن، فضلاً عن تشریح نتائج هذه السياسة العدائية للمملكة العربية السعودية.
الكلمات المفتاحية
المملكة العربية السعودية، سياسة خارجية عدوانية، تحالف عسكري، اليمن، حركة أنصار الله
الف) منابع فارسی
– ابراهیمی شهروز و درج حمید، «رویکرد عربستان سعودی در قبال تحولات مردمی یمن »، فصلنامه سیاست پژوهی، دوره ۴، شماره ۶، بهار ۱۳۹۶
– احمدی حمید و خسروی افسانه، «کالبد شکافی تهاجم عربستان به یمن: ژئوپلیتیک، محیط بحران‌زای داخلی و سیاست بین‌الملل»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره ۴۶، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵
– احمدی وحیده، «تجاوز عربستان به یمن: اهداف و چشم انداز»، ماه‌نگار راهبردی دیده‌بان امنیت ملی، شماره سی و هفتم، فرودین و اردیبهشت، ۱۳۹۴
– اصلانی عماد، «روابط حزب الموتمر و عربستان سعودی»، تهران، موسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور، زمستان ۱۳۹۶
– العاهل السعودی یفتتح قطار الحرمین الذی یربط بین مکه والمدینه»، قابل دسترسی در:
– پیامدهای جنگ یمن؛ واکاوی اهداف تجاوز نظامی عربستان سعودی به یمن، ۱۳۹۵، قابل دسترسی در:
http://parstoday.com/fa/middle_east-i43882
– جعفری ولدانی اصغر و امین آبادی سید محمد، «عربستان و معمای یمن »، فصلنامه سیاسی- اقتصادی، شماره ۳۰۶، زمستان ۱۳۹۵
– چهارمین سال جنگ عربستان علیه یمن، ریاض بدنبال چیست؟، سایت الوقت، ۱۳۹۷،
– حسینی مقدم ناهید و یوسفی بهرام، «راهبرد عربستان سعودی در قبال بحران یمن»، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، دوره سوم، شماره ۲۵، زمستان ۱۳۹۶
– زکریا فرید، «دلیلی بر دخالت ایران در یمن نیست/عربستان از دولت شیعی می‌ترسد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۱۳۹۴
– شاهد ردود فعل السعودیین على تبرأ الأمیر أحمد بن عبد العزیز آل سعود من محمد بن سلمان وأبیه»، قابل دسترسی در: https://www.youtube.com/watch?v=KVHlu6zn7EU
– عالم امل، «الصراع السعودی – الإیرانی علی الیمن وجهه نظر یمنیه»، مرکز الجزیره للدراسات، ۲۰۱۵
– عمادی سید رضی، «بررسی روند تجاوز سعودی‌ها به یمن»، معاونت بررسی و تحلیل سازمان بسیج دانشجویی مجمع شهید دیالمه، ۱۳۹۵
– گلی محمد، پیامدهای حمله عربستان به یمن برای آل سعود، اندیشکده تبیین، پاییز ۱۳۹۷
– موسوی میرهادی، «جایگاه یمن در سیاست خارجی عربستان سعودی» ،فصلنامه سیاست خارجی ، بهار ۱۳۹۴ – شماره ۱۱۲
– ناسخ حميدرضا، «گسترش بحران يمن با دخالت نظامي عربستان و اردن »، روزنامـه خراسان، ٢١ آبان ١٣٨٨
– نجات سید علی و سیده راضیه، «راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن »، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره ۳۳، بهار ۱۳۹۵
قابل دسترسی در: http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1111014
ب) منابع انگلیسی
– Broner, Ethan and Slackman, Michael (2011), Saudi Troops Enter Bahrain to Help Put Down Unrest, New York Times (March 14).
– Cordesman Anthony, , America; Saudi Arabia and the Strategic Importance of Yemen, Center for Strategic &International Studies (CSIS), 2015
- Gause III, F. Gregory (2011), “Saudi Arabia’s Regional Security Strategy”,in: Kamrava, Mehran (ed.), International Politics of the Persian Gulf iSyracuse University Press, pp. 174-175
– Gazali Abdus Sattar, the U.S. Geostrategic objectives behind the war in Yemen, Aljazeera,2015
– Khatib Lina, (2015), Saudi Arabia’s Comeback via Yemen, Carnegie Endowment for International Peace ht against the Houthis? , CNN
– Laura Etheredge, Saudi Arabia and Yemen, The Rosen Publishing Group, 2011
– Murphy, Chris (2006), Saudi Arabia-Yemen Border disputes, ICE Case Studies, no. 197(November).
– Peter Salisbury, Yemen and the Saudi–Iranian ‘Cold War, February 2015,
– Tim Lister, why we should care about Yemen, CNN,2011
- Baker, Russ (2011), The Saudi Arabia Spring Nobody Noticed. Who, What, Why (December 7).
– Boucek, Christopher and Sajadpour, Karim. (2011), Rivals.-Iran vs. Saudi Arabia (Carnegie Endowment for International Peace, September 20).
– Clemons, Steve (2014), ‘Thank God for the Saudis’: ISIS, Iraq, and the Lessons of Blowback. The Atlantic (June 23).
– Cordesman, Anthony H. (2006), “Preliminary ‘Lessons’ of the Israeli-Hezbollah War,”. Working Paper, CSIS, August 17.
– Fravel, M. Taylor. (2010), “The Limits of Diversion: Rethinking Internal and External Conflict” Security Studies 19.2. (October).
– Fryklund, Inge (2015), “After Paris and Beirut: It is Time to Rein in Saudi Arabia”, Huffington Post (November 24).
– Fustier, Nathalie (2000), “The Saudi Perspective and US Interests”, in: Detalle, Renaud (ed.), Tensions in Arabia: The Saudi-Yemeni Fault Line
– Hegghammer, Thomas and Stephane Lacroix (2007), “Rejectionist Islamism in Saudi Arabia: The Story of Juhayman al-‘Utaybi Revisited”, International Journal of MiddleEast Studies. Vol. 39, no. 1.
– Hill, Ginny and Gerd Nonneman (May 2011), Yemen, Saudi Arabia and the Gulf States: Elite Politics, Street Protests and Regional Diplomacy, Chatham House, available at
– http://www.chathamhouse.org/publications/papers/view/177061
–https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/field/field-document/20150218 YemenIranSaudi. pdf
– Moubayed, Sami. (2005), The Waxing of the Shiite Crescent, Asia Times Online. (April
– Sullivan, Kevin (2012), “Saudi Arabia’s secret Arab Spring”. Independent (23 October).
