نقش شهدای مدافع حرم بر همگرایی منطقه‌ای

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیستم، شماره ۴، پياپي ۷۶، زمستان ۱۳۹۷؛ صفحات ۱۴۴-۱۸۵

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* دکتر غلامحسین یوسفی

*کاندیدای دریافت دکتری روابط بین‌الملل از دانشگاه اصفهان

چکیده

مدافعان حرم و شهدای مدافع حرم واژه‌ای است که در نبرد با تروریسم تکفیری و داعش در عراق و خصوصاً در سوریه و در دفاع از حریم حرم اهل بیت عصمت و طهارت پس از سال ۲۰۱۱ ابداع گردید و در کوتاه زمانی تئوری مدافعان حرم تبدیل به یک فرهنگ نسبتاً فراگیر و تأثیرگذار در سه حوزه فرهنگی، سیاسی و امنیتی گردید که خیل عظیمی از جوانان کشورهای منطقه غرب آسیا و حتی اروپا و آمریکا را نیز راهی کشورهای یاد شده نمود تا از حرم اهل بیت عصمت و طهارت دفاع نمایند. این همگرایی منطقه‌ای موجب شکل‌گیری لشگر عظیمی از نیروهای جان برکف انقلابی گردید که به عنوان بازوی قدرتمند نظامی و امنیتی انقلاب اسلامی در سطح منطقه عمل می‌کند. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا مدافعان حرم و شهدای مدافع حرم تأثیری در همگرایی منطقه‌ای داشته‌اند؟ به منظور روشن شدن موضوع و معلوم نمودن مجهول، بررسی نقش و تأثیر فرهنگی، سیاسی و امنیتی مدافعان حرم و شهدای مدافع حرم در ایجاد همگرایی منطقه‌ای بین کشورها و ملت‌های منطقه در تقابل با سیاست‌های مزورانه، توسعه‌طلبانه و برهم زننده امنیت کشورهای محور مقاومت در این مقاله در دستور کار قرار گرفته و روش پژوهش، مطالعه و گردآوری اسناد، کتب، مقاله‌های علمی و سایت‌های معتبر خواهد بود.

واژگان کلیدی

منطقه‌گرایی، همگرایی منطقه‌ای، فرهنگ، سیاست، امنیت، مدافع حرم

عنوان مقاله [English]

The role of martyrs of the shrine’s defender on regional convergence

نویسنده  [English]

Gholamhosein Yousefi

چکیده [English]

Abstract

Defenders of the Shrine and the Martyrs of the Defender of the Shrine is a term coined in the fight against Takfiri and ISIS terrorism in Iraq, especially in Syria, in defense of the privacy of the Ahlul-Bayt after 2011, and in a short time the theory of the Shrine defenders has become one relatively pervasive and influential culture in three cultural, political and security spheres, which also led a large number of young people  from Western Asia and even Europe and the United States to defend the shrine of Ahlul-Bayt. This regional convergence led to the formation of a large army of revolutionary forces, acting as a powerful military and security arm of the Islamic Revolution at the regional level. This article seeks to answer the question whether shrine defenders and martyrs have any influence on regional integration. To clarify the subject, the agenda of this article is to examine the role and cultural, political and security impact of the Shrine defenders and the Shrine Defenders martyrs in creating regional convergence between the countries and nations of the region in opposition to the policy of expansive, expansionist and disruptive security of nations. The method will be to research, study and collect documents, books, scholarly articles and reputable sites.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Regionalism, Regional Convergence, Culture, Politics, Security, Defender of the Shrine

عنوان مقاله [العربية]

دور شهداء مدافع الحرم في التقارب الإقليمي

چکیده [العربية]

المخلص

المدافعون عن الحرم وشهداء المدافع عن الحرم هو مصطلح صيغ في الحرب ضد التكفيري وإرهاب داعش في العراق‌، خاصة في سوريا‌، دفاعًا عن أهل البيت بعد ۲۰۱۱‌، وفي وقت قصير أصبحت نظرية المدافعين عن الحرم. كانت الثقافة واسعة الانتشار ومؤثرة في ثلاثة مجالات ثقافية وسياسية وأمنية‌، والتي ینجذب أيضًا عددًا كبيرًا من الشباب من غرب آسيا وحتى أوروبا والولايات المتحدة للدفاع عن الحرم. أدى هذا التقارب الإقليمي إلى تشكيل جيش كبير من قوات الشاب الثورية‌، كذراع عسكري وأمني للثورة الإسلامية على المستوى الإقليمي. يسعى هذا المقال للإجابة على السؤال حول ما إذا كان للمدافعين والشهداء الحرم أي تأثير على التقارب الإقليمي. لتوضيح الموضوع وتحديد المجهول‌، تفحص الدور والأثر الثقافي والسياسي والأمني ​​للمدافعين وشهداء عن احرم في خلق تقارب إقليمي بين دول ودول المنطقة في معارضة لسياسة الأمن التوسعي و ضد امنیة بلدان القوامة. سيكون التركيز في هذا المقال على المقاومة وسيركز على البحث ودراسة وجمع الوثائق والكتب والمقالات العلمية والمواقع الموثوق بها.

الكلمات المفتاحية

الإقليمية‌، التقارب الإقليمي‌، الثقافة‌، السياسة‌، الأمن‌، المدافع عن الحرم

الف) منابع فارسی

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه ابراهیم، آیه ۳۵٫

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه بقره: آیه ۱۵۶٫

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه حجرات: آیه ۱۳٫

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه فاطر: آیه ۱۸٫

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه مائده: آیه ۱۰۵٫

ـ قرآن کریم، سوره مبارکه یونس: آیه ۱۹٫

– اسپوزیتو، جان ال (۱۳۸۲)، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن مدیرشانه‌چی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.

الطاف، احمد (۲۰۱۸)، تصور صحنه کربلا با دیدن عکس معروف «شهید حججی» برایم امکان‌پذیر شد. پایگاه خبری الف. بازبینی‌شده در Behnegarsoft.com، ۵/۵/۲۰۱۸٫

_ الکساندر ونت (۱۳۸۴)، نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه

– بحارالأنوار، ج ۴۵، ص ۷؛ پيام امام اميرالمومنين (عليه‌السلام)، ج ۲

– بلخاری، حسن، تهاجم یا تفاوت فرهنگی، تهران: حسن­افزا، بی‏تا.

– پارسانيا، حميد (۱۳۷۶)، حديث پيمانه؛ پژوهشي در انقلاب اسلامي، قم: معاونت امور استادان و دروس معارف اسلامي، نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه‌ها، ۱۳۷۶

– پایگاه تحلیلی خبری ۵۹۸، شهید مسیحی مدافع حرم اهل بیت در سوریه که بود؟، ۱۲/۴/۱۳۹۲٫

– پایگاه خبری فرهنگ انقلاب اسلامی، احمد جلالی، پنجمین شهید مدافع حرم از سبزوار، صبح امروز به جمع یاران شهیدش پیوست، فرهنگ‌نیوز، ۲۲/۹/۱۳۹۵٫

– پناهی، محمدحسین (۱۳۸۵)، «ارزش‌های جهاد و شهادت در شعارهای انقلاب اسلامی»، نامه علوم اجتماعی، ش ۲۹: زمستان.

– ‌پوراحمدی، حسین (۱۳۸۶)، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران در بازتاب فرایند جهانی شدن، مؤسسه چاپ و نشر عروج.

– تحولات جهان اسلام، محمد الرافع از فرماندهان ارشد و برجسته تیپ قدس فلسطینی به شهادت رسید، ۸/۹/۱۳۹۵٫

– جام جم (۲۰۱۸)، مصاحبه با پدر، مادر و همسر شهید محسن حججی retrieved

– جرجیس، فواز (۱۳۸۲)، آمریکا و اسلام سیاسی، تصحیح محمدکمال سروریان، تهران: بی‏نا.

– جوادی ارجمند، محمد جعفر، توکلیان، محسن و قمریان نصرآبادی، ناهید (۱۳۹۳)، بررسی نقش هویت قومی بر امنیت پایدار: مطالعه موردی منطقه کردستان ایران (قومیت کرد)، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره ۲۱: زمستان.

– حال و روز مقبره شهید حججی / عکس، به کوشش روزنامه دنیای اقتصاد. بازبینی‌شده در ۵/۵/۲۰۱۸، Fa.ir

– حشمت‌زاده، محمدباقر (۱۳۸۷)، تأثير انقلاب اسلامي ايران بر کشورهاي اسلامي، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.

حضور رهبر انقلاب در کنار پیکر مطهر شهید حججی + فیلم به کوشش ایسنا. ۲۷/۹/۲۰۱۷، بازبینی‌شده در ۵/۵/۲۰۱۸، (۲۰۱۷:fa-IR)

– حلی،‌ حسن‌بن‌یوسف (۱۴۱۹)، تذکره الفقها‌، جلد ۹‌، قم: مؤسسه آل البیت.

– خاکرند، شکرالله (۱۳۹۵)، «مفهوم و جایگاه حرم در فرهنگ اسلامی»، فرهنگ رضوی، س ۴، ش ۱۴، تابستان.

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۸۳)، مجموعه بیانات: بیست و پنجم مرداد.

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۴)، در دیدار با رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، ۲۰ اسفند ۱۳۹۴، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی)، مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۴)، دیدار پدر شهید مدافع حرم اهل ‌سنت با رهبر انقلاب، پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای (مد‌ظله ‌العالی)، مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، ۲۳/۱۰/۱۳۹۴٫

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۴)، مجموعه بیانات، بیست و ششم اردیبهشت.

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۵)، دیدار جمعی از خانواده‌های شهدای هفت تیر و شهیدان مدافع حرم، ۵/۴/۱۳۹۵، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی)، مؤسسه پژوهشی ـ فرهنگی انقلاب اسلامی.

– خامنه‌ای، سیدعلی |(۱۳۹۴)، بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت(ع) و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی: بیست و ششم مرداد.

– خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۷۳)، مجموعه بیانات: سی و یکم فروردین.

– خبرگزاری اهل ‌بیت(ع) (ابنا)، تشییع پیکر شهید محمد بدربنود، مدافع حرم سوری در جوار حرم حضرت زینب(س)، ۱۶/۸/۱۳۹۵٫

خبرگزاری تسنیم، دیدار پدر شهید مدافع حرم اهل‌ سنت با رهبر انقلاب، ۵/۱/۱۳۹۵٫

– خبرگزاری فارس، (۱۳۹۴)، مجله فارس پلاس، هفته نامه پنجره: ۰۴/۰۱/۱۳۹۴٫

– خمینی، روح‌الله(ره)، الرسائل العشره.

– خمینی، روح‌الله(ره)، صحيفه ، ج‏۲۰٫

– خمینی، روح‌الله، صحیفه: جلد ۱۱٫

ـ داستان اسارت و مرگ بسیجی ایرانی در دوربین داعش، ‎(en-GB)‎ به کوشش ۱۲/۸/۲۰۱۷ ش BBC Persian بازبینی‌شده در ۵/۵/۲۰۱۸٫

– دغاقله، عقیل (۱۳۸۶)، نسبت سنجی هویت‌های اجتماعی و الگوهای هویت یابی در جهان امروز، مجله راهبرد، شماره ۴۵: پاییز.

– شهبازی، محمدباقر (۱۳۶۷)، بررسی اجمالی موقعیت کنونی شیعیان پاکستان، نامه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۷٫

– طایری، سجاد (۱۳۹۷)، انسان، حرم و جغرافیا: شرحی بر انگیزه‌های فراجغرافیایی مدافعان حرم، تهران، اندیشه سازان نور.

– عاشورا؛ ريشه‌ها، انگيزه‌ها، رويدادها و پيامدها، ص۶۸۵٫

– علی بابایی، غلامرضا (۱۳۷۲)، فرهنگ روابط بین‌الملل ، تهران : دفتر مطالعات سیاسی).

– فوکو، میشل (۱۳۷۵)، ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند؟، تهران: نشر نی.

– قرشی، علی‌اکبر (۱۳۷۱)، قاموس قرآن، ج ۲، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

– قهرمانپور بناب، رحمان (۱۳۸۷)، بحران هویت صهیونیستی و گذر به هویت پسا صهیونیستی، پژوهشنامه سیاست خارجی، شماره ۱۰: فروردین.

– کاشف الغطا، فاطمه (۱۳۸۹)، امت(community the Ummah)،۱۳۸٩/۱۱/٧، قابل دسترسی در: pajoohe.com ).

– کدیور، جمیله (۱۳۷۲)، رویارویی انقلاب اسلامی و امریکا، انتشارات اطلاعات، چاپ اول، تهران.

– گل محمدی، احمد (۱۳۹۲)، جهانی شدن، فرهنگ، هویت، چاپ ششم، تهران: نشر نی.

– گلی زواره، غلامرضا (۱۳۸۵)، جغرافیای جهان اسلام: آشنایی با كشورهای اسلامی و قلمرو اقلیت‌های مسلمان، قم: مؤسسه انتشارات حضرت امام خمینی(‌ره).

– لک‌زایی، نجف و عیسی­نیا، رضا (۱۳۹۱)، «انسان‌شناسی مطهری؛ معبری برای سیاست‌شناسی»، فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، ش۱۵، تابستان.

– متقي‌زاده، زینب (۱۳۶۷)، جغرافياي سياسي شيعيان منطقه خليج فارس، قم: مؤسسه شيعه‌شناسي.

– مدافعان حرم (۱۳۹۵)، پروانه‌های شهر دمشق، شهید نقیب‌الله هزاره، ۲۲/۲/۱۳۹۵٫

– مدنی، سیدجلا الدین (۱۳۷۷)، حقوق بین‌الملل عمومی، نشر پایه دار تهران، به نقل از: جایگاه وحدت در سیاست خارجی دولت اسلامی، قابل دسترسی در: 

– مطهری، مرتضی (۱۳۶۹)، مجموعه آثار، تهران: صدرا، ج۲٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۱)، درس تفسیر، شبستان امام خمینی(ره)، حرم حضرت فاطمه معصومه(س)،۱۵/۵/۱۳۹۱٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۴)، دیدار با رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، ۱۸/۱۲/۱۳۹۴٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۵)، دیدار اعضای ستاد تکریم طلاب شهید مدافع حرم، قم، ۲۸/۵/۱۳۹۵٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۵)، کنگره بزرگداشت شهدای روحانی مدافع حرم، ۸/۷/۱۳۹۵٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۵)، متن پیام به همایش «همگرایی علمای اسلام در برابر خطرات تکفیر»، ۱۴/۱۱/۱۳۹۵٫

– مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۹۶)، دیدار با فرمانده نیروی انتظامی استان قم، ۲۰/۴/۱۳۹۶٫

– ملازهی، علی (۱۳۹۵)، مصاحبه با خبرگزاری تسنیم. (راوی: علی ملازهی برادر شهید عمر ملازهی، ۱۳۹۵).

– ميرموسوي، سيد علي (۱۳۸۴)، اسلام، سنت، دولت مدرن؛ نوسازي دولت و تحول در انديشه سياسي معاصر شيعه، تهران: نشر ني. ۴۰۷٫

– ولایتی، تحلیل تجارب همگرایی در جهان اسلام، دانش سیاسی، تهران: ۱۳۸۹، سال ششم، شماره اول، بهار و تابستان ص ۱۵۸).

– دلشاد، امیرعلی (۱۳۹۰)، نظریه امت اسلامی: از تئوری تا عمل، پایگاه اینترنتی راسخون).

_ جوهری، اسماعیل بن حماد الصحاح، مصحح: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین، بی‌تا.

http://www.noorca.com/index.php?option=com_content&view=article&id=113:1389-12-22-14-32-57&catid=103:1389-12-06-21-45-05&Itemid=78 

 

ب) منابع انگلیسی

– A. Wendt, “Collective Identity Formation and International State”, American P.olitical Science Review, (1994), P.P. 348 – ۵۷٫

– Adler, Emanuel and Michael Barnett (1998) “A Frame Work for the Study of Security Communalities” In Security communalities. (Cambridge: Cambridge University Press.

– Arif Rafiq, “Pakistan’s Resurgent Sectarian War,” P.eace Brief 180 (U.S. Institute of P.eace, November 2014), httP.://www.usiP.org/sites/default/files/P.B180-P.akistan-Resurgent-Sectarian-War.P.df.

– Associated Press, “Dearborn Man Accused of SuP.P.orting Terrorist GrouP. Hizballah,” March 17, 2014, httP.://detroit.cbslocal.com/2014/03/17/dearborn-man-accused-of-suP.P.orting- hezbollah/.

– Cole, Juan, The Iraqi Shiites, Published in the October/November 2003, Issue of Boston Review, 2003.

– Frank Harvey and Michael Bercher, Critical P.ersP.ectives in International Studies, Michigan: University of Michigan P.ress, 2002, P.P. 1 – 8.

– Frank Wilmer, The Social Construction of the Man, State and War, London: Routledge, 2002, P. 59.

– Hettne, Bjorn and Fredrik soderbaum, (1998), The New Regionalism Approach, Politian 17 (3): 0-21.

– Hezbollah shiyya Nizar al-Bayruti al-ladhi al-qadha ithna al-difa al-muqaddas,” al-Khabar, June 26, 2013, httP.://washin.st/1uqjnzh. See video cliP.: “Karar Abed al-Amir Fatlawi Abu Assad’s Funeral–P.art 2,” in P.hilliP. Smyth, “RounduP. of Iraqis Killed in Syria, P.art 1,” Jihadology (blog), May 11, 2013, httP.://jihadology.net/2013/ 05/11/ hizballah- cavalcade-rounduP.-of-iraqis-killed-in-syria-P.art-1/.

– Jeffry R. Halverson & Steven R. Corman, “EgyP.t and Iran”, A tale of two, 21/02/2011.

– Jennifer Mitzen, “Ontological Security in World P.olitics: State Identity and the Security Dilemma.” EuroP.ean Journal of International Relations, Vol. 12, No. 3, (2006), P. 239.

– Nawaf al-Qathami, “Haza hu Hizballah al-Saudi,” Al-Arabiya, March 7, 2014, httP.:/ washin.st/ 189Bc0T.

– Peter Howard “Constructivism and Foreign P.olicy”, P.resented at the Annual Meeting of International P.olitics, (2005).

– Richard Price and Christian Reus – Smith, “Dangerous Liaisons? Critical International Theory and Constructivism”, EuroP.ean Journal of International Relations, Vol. 4, No. 3, (1998), P.P. 241 – ۲۴۴٫