افق حزب‌الدعوه در آینده سیاسی عراق پس از سال ۲۰۲۰

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست وسوم، شماره ۳، پياپي ۹۱، پاییز ۱۴۰۱؛ صفحات ۵۳-۷۹

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* محمدباقر حکیم

*دکتری روابط بین‌الملل

چکیده

استقرار حکومت عراق پس از سال ۱۳۸۱ و قدرت گرفتن شیعیان در نقطه مرکزی حکومت، ساختار جدیدی را در حوزه سیاسی عراق پدید آورد؛ به‌طوری که این ساختار مورد حمایت و مخالفت برخی گروه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت. قدرت گرفتن شیعیان به‌عنوان نقطه محوری ساختار سیاسی نوین عراق در کنار اهل سنت و کردها در این کشور، پیامدهای مختلفی برای عراق داشت. این پیامدها در برهه‌های مختلف زمانی، با خون، اشغال کشور و خشونت‌های بسیار زیادی همراه بود. بعد از قدرت گرفتن شیعه، گروه‌های سیاسی حزب الدعوه، مجلس اعلی و جریان صدر، یعنی مهم‌ترین گروه‌های سیاسی شیعه در ساختار جدید عراق نقش فعالی ایفا کردند. در این بین، حزب ‌الدعوه مهم‌ترین نقش را در آن برهه تاریخی به‌عهده داشت؛ به‌طوری که ابراهیم جعفری، نوری مالکی، حیدر العبادی و محمد شیاع سودانی به این گروه (حزب ‌الدعوه) وابسته بودند و در سال‌های مختلف به‌عنوان شخص اول حکومت عراق حضور داشته و تأثیر زیادی در حوزه سیاسی عراق داشتند. موضوع اصلی پژوهش حاضر، «بررسی نقش حزب ‌الدعوه و آینده این گروه در ساختار سیاسی عراق» است. در این پژوهش تلاش شده است تا حزب الدعوه از زمان تأسیس تا رسیدن به قدرت و آینده آن با توجه با نقاط قوت و ضعف بررسی شود.
واژگان کلیدی

واژگان کلیدی

حزب‌الدعوه، احزاب شیعه، نخست‌وزیری، عراق

عنوان مقاله [English]

Fiqh, Belief of Ebbadiyeh

نویسنده  [English]

Mohammadtaghi Seyfayi

چکیده [English]

Abstract

Correct interaction with any sect depends on the correct recognition of that. Ebbadiyeh, as one of the contemporary sects, is an ancient Islamic sect which is deemed as that remnant of Khawarij. But this general consideration itself has made misunderstandings and lack of relation with other Islamic religions. The precise recognition of this sect will make it possible to properly understand the opportunities and challenges of ahead communicating with it. This article, by a library research method seeks to the conduct a descriptive study of major jurisprudence and the beliefs of Ebbadyieh sect. Obviously, better understanding of this sect will lead to a correct recognition of the similarities and differences with other distinctions of Khawarij and Islamic sects. Also provides a context for a suitable interaction

Overall, the article proposes this assumption that for Iran, the smart diplomacy, combination of soft and hard power, is the most proper policy to promote regional goals as well expanding its regional influence as the analysis of foreign policy of Iran over Iraq, Syria and the region shows.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Ebbadiyeh, Ebbadi, jurisprudence and the beliefs of Ebbadyieh, Beliefs, jurisprudence, Khawarij

عنوان مقاله [العربية]

الأباضیة…. الفقه ومعتقداتها

چکیده [العربية]

الملخص

يعتمد السلوك الصحيح مع أي طائفة على المعرفة الكاملة بتلك المجموعة. تعد طائفة الإباضية من الطوائف المعاصرة، وهي طائفة إسلامية قديمة جداً تنتمي إلى الخوارج، وهو مما أدى إلى سوء فهم وانعدام التواصل الصحيح بينها وبين الطوائف الإسلامية الأخرى. يسلط هذا البحث الضوء على أهم قضايا فقه الأباضية ومعتقداتها معتمدا على منهج وصفي وبالاستناد الى الكتب. من الواضح أن المزيد من الاطلاع حيال هذه الطائفة سيؤدي إلى فهم صحيح لأوجه التشابه والاختلاف مع الجماعات التابعة للخوارج والفرق الأخرى مما يوفر إطارا مناسبا للتواصل.

الكلمات المفتاحية

الأباضية، الأباضي، الفقه، الخوارج، معتقدات، فقه الأباضية

  • قرآن کریم
  • ‌ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی
  • ‌ ابن شهرآشوب:مناقب آل ابی طالب
  • ‌ بغدادی، الفرق بین الفرق بی تا
  • ‌ اشعری، مقالات الاسلامیین
  • سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی
  • ‌ علی یحیی معمر، مقاله اباضیه یکی از مذاهب میانه رواسلامی،
  • ‌ نجیبی، مهدی، مقاله اعتقادات اباضیه
  • ‌ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل
  • ‌ صفة جزیرة العرب، همدانی، چاپ مولر، لیدن ۹۱-۱۸۸۴،
  • ‌ موتیلینسکی، تاریخ ابن صغیر، در«مذاکرات چهاردهمین کنگره بین‌المللی خاورشناسان» الجزیره ۱۹۰۵
  • ‌ دکتر عامر نجار، کتاب إباضیه
  • ‌ مونس، حسین، تاریخ و تمدن مغرب ۱۳۸۴
  • ‌ سعدی، معجم الفقها والمتکلمین الاباضیه ۲۰۰۷
  • ‌ الشماخی، کتاب السیر۱۹۸۷‌
  • ‌ ابن حزم، الاحکام فی اصول الاحکام، ج۱
  • ‌ لکنوی، ظفر الامانی،
  • ‌ عمرو خلیفه النامی، دراسات عن الاباضیه،‌
  • ‌ جابربن زید، جوابات، رقم۱۷،
  • ‌ السالمی، حاشیة الجامع الصحیح، ۱/۱۶
  • ‌ الدیوان المعروض:کتاب الممتنعین من الحدود، باب الرأی مع امام الهدی مخطوطه۴-۶
  • ‌ احمد بن سعود سیابی، الرفع و الضم فی الصلاه
  • ‌ داوودی، مشروعیه السدل فی الفرض،
  • ‌ شوکانی، نیل الاوطار،ج۲،کتاب الصلاة، باب ما جاء فی وضع الیمین علی الشمال
  • ‌ وهبة زحیلی، الفقه الاسلامی و أدلته، ج۱، ص۸۰۹
  • ‌ عمرو خلیفة النامی، دراسات عن الاباضیه، مبحث الخصائص البارزه فی الفقه الاباضی
  • حارثی عمانی، العقود الفضیه/
  • ‌ محمد بن ابراهیم بن سلیمان کندی ، کتاب بیان الشرع
  • ‌ عمرو خلیفه النامی، دراسات عن الاباضیه، مبحث اختلافات فقهی اباضیان با سایر مذاهب
  • ‌ عبد الرحمن جزیری، کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱
  • ‌ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸،
  • ‌ خلیلی، احمد بن حمد، تمهید قواعد الایمان، ج۳،
  • ‌ خرمی، مصطفی، مقاله گستره فرقه اباضیه در مغرب اسلامی
  • ‌ یحیی معمر، مقاله اباضیه یکی از مذاهب میانه رو اسلامی
  • ‌ مسلم، الصحیح، کتاب الایمان ص۶۰ -احمد بن حنبل، المسند،ج۱،
  • ابن هشام، السیرة النبویه ج۴،ص۴۹۶ ، ابن اثیر، الکامل، ج۲،ص۱۶۴
  • ‌ بجنوردی، دائره المعارف بزرگ اسلامی ج۲
  • ‌ جیطالی، قناطرات الخیرات، ج۱،ص۲۴۳-۲۴۴
  • ‌ ابن قیم جوزیه، حادی الارواح،
  • ‌ شیخ احمد خلیلی،الحجج المقنعه فی نفی رؤیه الله تعالی ص ۲۴
  • ‌ ابو سعید محمد بن سعید الکدمی الاباضی، المعتبر، ج۱
  • ‌ اندلسی، ابن حزم، الفصل بین الملل و الاهواء و النحل، بیروت، دارالمعرفه، ۳/۲۲۹: حارثی عمانی، العقود الفضیه/۲۸۸
  • ‌ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، ج۵،ص۲۲۳،‌ بجنوردی، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲
  • ‌ حسینی،‌هاشم، توضیح المراد فی شرح تجرید الاعتقاد
  • ‌ دکتر رجب محمد عبدالحلیم: الاباضیه فی مصر و المغرب
  • ‌ بجنوردی، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲،
  • ‌ رستاقی، منهج الطالبین، ج۱‌ دکتر عامر النجار، اباضیه ص۱۴۵
  • ‌ اطفیش،تیسیر التفسیر،
  • اطفیش، شرح النیل، ابوعمار عبدالکافی الاباضی، الموجز ج۲‌ دکتر عامر النجار، الاباضیه ص ۱۶۰
  • وارجلانی، کتاب دلیل و برهان‌
  • علی یحیی معمر، الاباضیه فی موکب التاریخ

‌ علی یحیی معمر: الاباضیه بین الفرق الاسلامیه