جنگ اوکراین و تأثیر سیاست‌های ناتو بر آن

فصلنامه مطالعات راهبردي جهان اسلام، سال بیست و سوم، شماره ۳، پياپي ۹۱، پاییز ۱۴۰۱؛ صفحات ۱۳۳-۱۵۴

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده :

* جواد مددی

* کارشناس ارشد مسایل منطقه غرب آسیا

چکیده

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، در تحولات دهه‌های گذشته، حضور روشنی در پیمان‌های امنیتی جهانی به‌نفع غرب و علیه قدرت‌های منتقد و مخالف نظام سلطه و حفظ وضع موجودِ آمریکایی داشته است. این سازمان، به‌تدریج در جهت تحقق اهداف سیاسی ـ امنیتی غرب، از رویکرد دفاعی به رویکرد تهاجمی تغییر مشی داده ـ به‌خصوص پس از ۲۰۰۱ ـ و به‌شکل توسعه‌طلبانه‌ای چتر امنیتی خود را با هدف تضعیف دشمنانش، به مناطق مختلف جهان گسترانده است. در این میان، کشورهایی که عضو این پیمان نیستند، اما خود را در بازی و منازعه‌های سیاسی ـ امنیتی جهانی در مناطق مختلف، در سمت نزدیکی به این سازمان قرار می‌دهند، غالباً به قربانی توسعه‌طلبی آن علیه بازیگران بزرگ منتقد این سازمان و نظم سیاسی ـ امنیتی غربی بدل می‌شوند. بر همین مبنا، از دید نوشتار حاضر و با تمرکز بر موضوع اوکراین، این سؤال اصلی مطرح می‌شود که «آیا سیاست‌های ناتو در قبال جنگ اوکراین، عامل تداوم این بحران بوده است؟» در پاسخ به این سؤال، این فرضیه مطرح شده است که «سیاست‌های مداخله‌جویانه و توسعه‌طلبانه ذیل تأمین امنیت جهانی، باعث شده است تا کشوری چون اوکراین که در حد فاصل میان ناتو و بازیگر نوظهوری چون روسیه قرار گرفته‌ است، به ابزار این سازمان برای تضعیف روسیه بدل و در نتیجة جنگ اوکراین، به قربانی اصلی سیاست‌های ناتو در قبال روسیه تبدیل شود». یافته‌های رساله نیز نشان می‌دهد که اوکراین کشوری است که اکنون در منازعه غرب با روسیه، نقش طعمه و قربانی را بازی می‌کند و ناتو آن را در یک بازی سیاسی ـ امنیتی پیچیده با هدف تداوم توسعه‌طلبی امنیتی خود، حفظ وضع موجود و جلوگیری از ظهور قدرت‌های چالش‌ساز جهانی جدید مانند روسیه، در یک منازعه‌ طولانی گرفتار كرده است.

واژگان کلیدی

جنگ اوکراین، ناتو، راهبرد، موازنه تهدید، امنیت

عنوان مقاله [English]

Media Discourse of ISIS, Jaysh

Rijal Al-Tariqa Al-Naqshbandi; Comparative Study

نویسنده  [English]

Yaser Ghazvini Hayeri

چکیده [English]

Abstract

After the collapse of Saddam’s regime in 2003, the Iraqi state has become a showcase for Takfiri and extremist groups. A place that affected the entire region of West Asia and other parts of the world after a few years. Meanwhile, the fall of Mosul in 2014 was a turning point, the main factor behind which was called ISIS. Groups and other currents also helped the fall of Mosul, one of which was called “Jish Rijal al-Tabriqa al-Nahashbandia”. This paper attempts to show that the mere co-operation of the two groups in the fall of Mosul cannot indicate the ideological proximity of these two groups. In fact, the two groups are fundamentally different in discourse issues such as including the philosophy of formation and long-term goals and legitimacy and identity. The fact that the fall of Mosul as a cross-sectional and tactical goal rather than discursive and ideological issues brought about the proximity of the two groups.

واژگان کلیدی[English]

Keywords

Jish Rijal al-Tabriqa al-Nahashbandia, ISIL, Discourse, Media, ther, Caliphate, Tahrath

عنوان مقاله [العربية]

دراسة مقارنة للخطاب الإعلامي لتنظيمي

 “داعش” و “جيش ۰رجال التحرير النقشبندية”

چکیده [العربية]

الملخص

بعد انهيار نظام صدام في عام ۲۰۰۳، أصبح العراق مجالا لظهور الجماعات التكفيرية والإرهابية، التي امتد تاثيرها بعد عدة سنوات ليشمل منطقة غرب آسيا برمتها ومختلف انحاء العالم. في غضون ذلك، كان سقوط مدينة الموصل في يوم ١٠ حزيران ۲۰۱۴ منعطفا خطيرا حيث كان تنظيم داعش العنصر الرئيس في انتزاع المدينة من سيطرة القوات العراقية. كما تعاونت جماعات وتيارات أخرى مع داعش لاسقاط مدينة الموصل، وإحدى تلك المجموعات كانت ما يسمى بـ”جيش رجال التحرير النقشبندية”. وتؤکد هذه المقالة على أن مجرد التعاون بين المجموعتين في سقوط مدينة الموصل لا يمكن أن يكون سببا للقرب الأيديولوجي بين المجموعتين. في الواقع، تختلف المجموعتان اختلافاً جوهرياً في الخطاب، بما في ذلك فلسفة التكوين والأهداف طويلة المدى، والشرعية والهوية والغيرية، مما يؤكد أن سقوط مدينة الموصل کان هدفا قصير المدى وتكتيكيا لتلك المجموعتین ولم يكن هناك خطاب واحد أو إيديولوجيا مشتركة بين هاتين المجموعتين لتقريب بعضهما من الآخر.

الكلمات المفتاحية

جيش رجال التحرير النقشبندية، داعش، الخطاب، الإعلام، الغيرية، الموصل، الطريقة

کتاب‌ها

  • حمدان، نصیف جاسم، داعش و حرب العقول کیف سخر داعش الدبابه الاعلامیه، دار الکتب العلمیه، بغداد، ۲۰۱۶٫
  • الزبیدی، حسن لطیف، العبادی، نعمه محمد، لافی سعدون، عاطف، العراق و البحث عن المستقبل، المرکز العراقی للبحوث والدراسات، نجف – بیروت.
  • سیدین، علی، پشمینه پوشان فرهنگ سلسله‌های صوفیه، تهران، ۱۳۸۷
  • العزاوی المحامی، عباس، موسوعه عشائر العراق اهل الاریاف، المجلد الثالث، الدار العربیه للموسوعات، بیروت، ۲۰۰۵-۱۴۲۵
  • قزوینی حائری، یاسر، تحولات عراق از سقوط صدام تا تصویب قانون اساسی ریشه‌ها و ساختارها، پایان نامه برای دریافت کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۸۶٫
  • موجانی، سید علی، ریشه‌های تجدید حیات خلافت اسلامی و تاثیر ژئوپلتیک آن، مرکز آموزش و پژوهش‌های بین المللی، تهران، ۱۳۹۴٫

Ignatius , David, A terrorist with gang-leader charisma, Washington post, June 24, 2014. Hofmann, David C, Warriors and Prophets: The Role of Charismatic Authority in the Radicalization Towards Violence and Strategic Operation of Terrorist Groups, A dissertation presented to the University of Waterloo in fulfilment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy in Sociology and Legal Studies.

 

مطبوعات و اینترنت

ـ ابوهنیه، حسن، جیش رجال الطریقه النقشبندیه، مرکز الامارات للدراسات والاعلام (ایماسک)

http://emasc-uae.com/news/pdf/3179

ـ الاستهزاء بالدين صفة الكفار والمنافقين، النبا، العدد الخامس والثلاثون .۹/ ۹/ ۱۴۳۷ هـ.

ـ حمد جاسم محمد الخزرجي ، «البعث» والنقشبندية و «داعش» بعد الدوري ، الحیاه، الثلاثاء، ٢٨ أبريل/ نيسان ٢٠١٥، http://www.alhayat.com/Opinion/Letters/8834399/«البعث»-والنقشبندية-و-«داعش»-بعد-الدوري.

ـ محسن آزموده، میراث خوار نگاه ضد ارسطویی، کتابشناسی داعش در گفت و گو با یاسر قزوینی حائری، همشهری دیپلماتیک، شماره ۱۰۰ شهریور و مهر ۹۶٫

ـ النبا، العدد الرابع والتسعون، الخمیس، ۲۴ ذوالقعده ۱۴۳۸٫

from hijrah to khilafah, Dabiq,1, shaban 1435.

From Jihad to Fasad, Dabiq,11,dhul-qadah1436.

The Islamic State before al-Malhamah, Dabiq,3, shawal.

 

فیلم‌ها و فایل‌های صوتی

ـ بیانیه ابومحمد عدنانی تحت عنوان اجیبو داعی الله، موسسه الفرقان، رمضان ۱۴۳۷٫

ـ بیانیه ابومحمد عدنانی تحت عنوان قل للذین کفرو ستغلبون، موسسه الفرقان.

ـ  بیانیه جیش رجال به تاریخ عصر ۱۶ محرم ۱۴۳۸ هجری ۱۷ اکتبر ۲۰۱۶ میلادی تحت عنوان «تصریح الناطق العسکری لجیش رجال الطریقه النقشبندیه بصدد عملیات الجیش ضد التنظیم الارهابی داخل مدینه الموصل عصر یوم ۱۷ ت۱ ۲۰۱۶»

ـ  بیانیه صوتی عزت ابراهیم الدوری پس از اشغال استان‌های نینوی و صلاح الدین توسط داعش.

ـ عزة الدوري نائب صدام حسين يطالب ترامب بطرد إيران من العراق وإعادة الحكم للبعث (فایل صوتی سخنان منتسب به عزت الدوری)، سایت شؤون عربیه.

ـ  مصاحبه شبکه البابلیه با سخنگوی جیش رجال الطریقه النقشبندیه صلاح الدین الایوبی.

ـ  مصاحبه شبکه الغربیه با صلاح الدین الایوبی، ۱/۸/۲۰۱۴

ـ فیلم‌های تولیدی جیش رجال الطریقه النقشبندیه: الاصدار۷، الاصدار۱۰، الاصدار ۱۲ (قناص العراق)، الاصدار۱۴، الاصدار۱۵، الاصدار ۱۶، الاصدار۲۶، الاصدار ۲۸،  الاصدار رقم ۳۰ (جاء الحق) ، الاصدار۵۱، الاصدار رقم ۵۲، الاصدار رقم ۵۵ ، الاصدار ۶۰، الاصدار ۶۸، الاصدار ۶۹، الاصدار رقم ۷۰، الاصدار ۷۳، الاصدار ۷۵، الاصدار رقم ۷۶ ،الاصدار ۷۸، الاصدار ۷۹،الاصدار ۸۱، الاصدار ۸۳، الاصدار۸۴، الاصدار ۸۹، الاصدار ۹۰، الاصدار۹۱، الاصدار۹۲، الاصدار ۹۳، الاصدار ۹۴، الاصدار ۹۸، الاصدار۱۰۰،الاصدار ۱۰۱، الاصدار۱۰۲، الاصدار۱۰۳، الاصدار ۱۰۶، الاصدار ۱۰۷، الاصدار ۱۰۸، الاصدار۱۱۰، الاصدار ۱۱۱، الاصدار ۱۱۲، الاصدار۱۱۳، الاصدار ۱۱۴، الاصدار ۱۱۵، الاصدار ۱۱۷، الاصدار ۱۱۹، الاصدار رقم ۱۲۰ ، الاصدار۱۲۱، الاصدار ۱۲۴ ، الاصدار ۱۲۸، الاصدار۱۲۹، الاصدار ۱۳۰، الاصدار ۱۳۲، الاصدار ۱۳۶، الاصدار ۱۵۳، الاصدار ۱۷۵، الاصدار رقم ۱۷۷، الاصدار رقم ۱۷۸، الاصدار رقم ۱۷۹، الاصدار ۱۸۰، الاصدار رقم ۱۸۱، الاصدار۱۸۲، الاصدار ۱۸۳، الاصدار ۱۸۴، الاصدار ۱۸۵.

ـ فیلم‌های تولیدی داعش: علی منهاج النبوه، موسسه الفرقان، ۱۴۳۵هـ. ولاتنظرون، موسسه الحیاه. شروق الخلافه و عوده الدینار الذهبی، مؤسسه الحیاه. آخر الزمان، مؤسسة الخيال. الخلافه الاسلاميه، مؤسسه الخیال. الی النور، ولایه حلب، جمادی الاول ۱۴۳۷٫ مقبره المرتدین۲، ولایه خراسان، رمضان ۱۴۳۷٫ امه واحده، ولایه الفرات، رمضان ۱۴۳۸٫ حماه الدین، ولایه الفرات، ذوالقعده ۱۴۳۶٫ حماه الدین۲، ولایه الفرات، صفر ۱۴۳۷٫ حماه الدین۳، ولایه الفرات، شعبان ۱۴۳۷٫ من الذل الی العزه، ولایه طرابلس، شعبان ۱۴۳۷. بین هجرتین، ولایه الخیر، شعبان ۱۴۳۷٫ یحبون من‌هاجر الیهم، موسسه الفرات، محرم ۱۴۳۸٫ غزوه ابوبصیر القرشی، ولایه صلاح الدین،جمادی الاول ۱۴۳۷٫ رسائل من ولایه دمشق۱، ولایه دمشق، ذوالقعده ۱۴۳۶٫ اعیدو الرعب الی یهود بتفجیر و حرق وطعن، ولایه الخیر، محرم ۱۴۳۷٫ صیادو الدروع، ولایه نینوی، ربیع الاول ۱۴۳۸٫ رحی الحرب، موسسه الذئاب المنفرده للاعلام الجهادی، ذوالحجه ۱۴۳۸٫سهام اللیل، ولایه الجزیره، ربیع الثانی ۱۴۳۷٫ سحرو الناس واسترهبوهم، ولایه الخیر، ربیع الثانی ۱۴۳۷٫ فرسان مغرب الاسلام، ولایه الفرات، ربیع الثانی ۱۴۳۷٫ رسائل الی بلاد الحرمین، ولایه الجزیره، ربیع الاول ۱۴۳۶٫ آل سلول لا ولاء و لا براء، ولایه الجنوب، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ البذره الخبیثه فی بلاد الحرمین الاسیره، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ارض الجزیره الاسیره، ولایه الرقه، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ اخرجو المشرکین من جزیره العرب، ولایه الانبار، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ وان غدا لناظره قریب، ولایه البرکه، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ هم العدو فاحذرهم، ولایه الفرات، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ الیکم یا طواغیت جزیره العرب، ولایه برقه، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ الیکم ایها الغیاری، ولایه حضرموت، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ رساله الی اهل السنه فی بلاد الحرمین، ولایه حلب، رمضان ۱۴۳۶٫ یا لیت قومی یعلمون، ولایه حمص، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ قل انی علی بینه من ربی، ولایه صلاح الدین، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ تجار الدین، ولایه نینوی، شوال ۱۴۳۷٫ صبرا بلاد الحرمین، ولایه نینوی، ربیع الاول ۱۴۳۷٫ عزه الجهاد، ولایه البرکه، ذوالحجه ۱۴۳۷٫ قراع الاحزاب فی مخیم الیرموک، ولایه دمشق، محرم ۱۴۳۸٫ المغرب الاسلامی آلام و آمال، البتار،۱۴۳۷٫ غزوه النیجر، ولایه غرب افریقیه، رمضان ۱۴۳۷٫ فرسان الشهاده۷، مؤسسه الفرقان، دوله العراق الاسلامیه. لهیب الحرب ۲- باقون الی قیام الساعه، مؤسسه الحیاه.

 

بیانیه‌ها

ـ بیان جیش رجال الطریقه النقشبندیه بصدد اطلاق العملیه التاریخیه العظیمه المبارکه (عاصفه الحزم)، ۶ جمادی الاخره ۱۴۳۶هـ، ۲۶ آذار ۲۰۱۵ م.

ـ بیان جیش رجال الطریقه النقشبندیه یعلن فیه الانضمام الی التحالف الاسلامی العسکری، ۴ ربیع الاول ۱۴۳۷هـ، ۱۵ کانون الاول ۲۰۱۵م.

ـ بیان قیاده جیش رجال الطریقه النقشبندیه ینذر فیه ما یسمی بـ (الحشد الشعبی) المولی لملالی طهران المجوس والمیلیشیات الطائفیه العنصریه من دخول مدینه الموصل.

ـ بیانیه قیاده جیش رجال الطریقه النقشبندیه ۱۸ ربیع الثانی ۱۴۳۶هـ ۷ شباط ۲۰۱۵م.