سخن ناشر

در افکار عمومی ایرانیان، نگاه به روسیه به واسطه سابقه تاریخی، عموماً منفی و همراه با حُب و بعض‌های خاصی بوده است. در تاریخ مناسبات ایران با روسیه چه در دوره تزاری و چه در دوره کمونیستی، وقایعی وجود دارد که افکار عمومی مردم و حتی نخبگان را با دیده منفی همراه کرده است. قراردادهای گلستان و ترکمانچای، تسخیر سرزمین‌های ایران در دوره تزارها و اشغال بخش‌هایی از ایران در دوره شوروی نمونه‌هایی است که همواره بر سر زبان مخالفان همکاری و دوستی با روسیه مطرح می‌شود. استدلال همه مخالفینِ ارتباط با روسیه این است که روس‌ها همواره نگاه ابزاری به ایران داشته‌اند، و هرجا منافع آنها اقتضا کرده است، با ایران دوست و هر کجا منافع آنها در عدم همکاری بوده است، پشت ایران را خالی کرده‌اند.

این سابقه تاریخی منفی چنان بر افکار عمومی ایران سایه انداخته است که روابط کنونی نزدیک ایران با روسیه زمان پوتین را هم تحت تاثیر قرار داده است. در دهه اخیر، ایران روابط نزدیک و استراتژیکی با روسیه داشته است، اما مخالفان با استناد به همان سابقه تاریخی، تصمیم‌سازان را از این امر بر حذر می‌دارند.

روسیه دوره کنونی، تحولات متعددی را متاثر از شخصیت  پوتین تجربه کرده است.  روسیه کنونی از جمله در حوزه سیاست خارجی، روابط مبتنی بر همکاری را با قدرت‌های منطقه‌ای در پیش گرفته است. مسئله‌ای که ذهن پژوهشگران را به خود مشغول کرده،این است که اقدامات دولت روسیه استراتژی کلان اوست یا تاکتیک موقتی؟ در این میان موافقان و مخالفان روسیه، هر یک به نمونه‌ها و نشانه‌هایی اشاره می‌کنند.

نویسنده این اثر که سال‌ها مطالعات و پژوهش‌هایی در حوزه روسیه داشته معتقد است، با نگاه علمی و بازخوانی تاریخی، می‌توان روایت منطقی‌تری از مناسبات تاریخی ایران و روسیه ارائه کرد. در این اثر با استناد به منابع اصلی و رسمی، با روایت متفاوتی مواجه می‌باشیم.

در این اثر نویسنده سعی دارد، از زوایای مختلف، نگاه روسیه به ایران را بررسی کند و روایتی که روس‌ها از ایران در فرهنگ عمومی و سیاست خارجی خود دارند، ارائه دهد. از این رو، اثری بدیع در حوزه روس‌شناسی محسوب می‌شود.

مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور با چاپ این اثر، این نگاه را در منظر داوری پژوهشگران و اساتید دغدغه‌مند، قرار داده و امیدوار است پژوهشگران نقدها و پیشنهادهای خود را ارسال نمایند. در خاتمه لازم می‌داند از زحمات خالصانه سرکار خانم اعظم امیروثوقی سرچشمه و جناب آقای دکتر محمد کمالی گوکی و سرکار خانم مرضیه روشن‌روان در آماده‌سازی این اثر سپاسگزاری می‌نماید.