سخن ناشر

بي‌شك، جاسوسي از كهن‌ترين اقدامات پنهان انسان‌ها در صفحه روزگار بوده است. هر چند همه اين تاريخ ثبت و ضبط نشده است، مي‌توان در جاي‌جاي آثار باقي‌مانده از گذشتگان ردپاهاي جدي براي اين فعاليت انسان‌ها يافت. در عصر كنوني كه زندگي مدني انسان‌ها شكل‌هاي جديدي به خود گرفته است، جاسوسي و فعاليت‌هاي پنهان براي جمع‌آوري اطلاعات نيز پيچيده‌تر شده است. به عبارت ديگر، اين پديدة پيچيده، با پيشرفت زندگي مدني انساني پيچيده‌تر شده است.

امروز ابعاد فراوان و متكثر پديده جاسوسي مورد بحث و بررسي انديشمندان اين حوزه قرار گرفته است. ماهيت اين پديده به لحاظ ماهيت‌شناسي خود به بحث‌هاي بسيار مفصلي نيازمند است. شيوه‌هاي روش‌شناسانه عملكردي اين فعاليت ويژگي‌ها و مختصات خاص خود را دارد. بحث‌هاي ريخت‌شناسانه اين حوزه نيز از ويژگي‌هاي منحصر به فردي برخوردار است كه نمي‌توان در اين نوشتار كوتاه حتي آنها را فهرست كرد.

يكي از ابعاد موضوع جاسوسي، مبحث بسيار پراهميت روان‌شناسي جاسوسي است. جاسوسي و جاسوسان از آن دسته افعال و فاعلان نادر و ناشناخته‌اند. از اين رو، نمي‌توان با قاطعيت از شناخت اين پديده، به ويژه ويژگي‌هاي متصديان آن سخن گفت. جاسوسان همواره شخصيت‌هايي مرموز، چندلايه، پيچيده و متفكر به شمار مي‌آيند و همه اين ويژگي‌ها نخست به مباحث روان‌شناسانه اين فعاليت و عاملان آن بازمي‌گردد.

مؤسسه انديشه‌سازان نور بر آن شده است با انتشار برخي آثار و منابع معتبر در اين حوزه، گامي فراتر بردارد. از اين رو، كتاب روان‌شناسي جاسوسي اثر دكتر عمر هارون الخليفه، دانشمند اردني، توسط آقاي علي شمس از متن عربي به فارسي برگردانده شد. ويژگي‌هاي علمي و تخصصي كتاب، آن را به اثري درخور توجه تبديل كرده است.

در فصل اول كتاب، موضوع روان‌شناسي به لحاظ ماهيت‌شناسي و تعامل آن با موضوعاتي مانند استعمار و جنگ در حوزه‌هاي جغرافيايي گوناگون مانند انگلستان، آلمان، امريكا و شوروي سابق بحث و بررسي شده است.

موضوع فصل دوم روان‌شناسي و كاربردهاي آن در حوزه جاسوسي است. از مباحث جالب اين فصل شست‌وشوي مغزي، خواب مغناطيسي، روان‌شناسي حواس، عمليات رواني و روان‌شناسي اطلاعاتي در ابعاد مختلف است. شايان ذكر است مؤلف اثر خود را براساس اين نظريه پايه‌ريزي كرده كه «شيوه‌هايي كه از روان‌شناسي معاصر مي‌بينيم برپايه درختي استوار است كه ريشه‌هاي ژرف در امپرياليسم دارد». اين نظريه در اين حوزه، نظري بديع و تأمل‌برانگيز است و بر جذابيت كتاب افزوده است.

فصل سوم كتاب بيشتر به مباحثي مانند روان‌شناسي و كاربرد آن در سازمان اطلاعاتي اسرائيل با بررسي موارد خاص مطالعاتي از قبيل «روان‌شناسي در گزينش جاسوسان» و «سوءاستفاده اسرائيل از انجمن‌هاي روان‌شناسي» پرداخته است.

بحث‌هاي روان‌شناسي و چگونگي به كارگيري آن توسط سازمان‌هاي اطلاعاتي اسرائيل بدان علت كه نويسنده خود عرب است و به مباحث اطلاعاتي اسرائيل حساس‌تر، جاي تأمل و تعمق جدي دارد. در پايان كتاب نيز به اين مباحث پرداخته شده است كه چرا جاسوسي بدون روان‌شناسي ميسر نيست و ماهيت‌شناسي پژوهش‌هاي روان‌شناختي و تعامل آن با جزئي‌نگري چيست؟

اميد كه نشر چنين آثاري گامي مؤثر در ايجاد ادبيات علمي و تخصصي در اين حوزه‌ها باشد. مؤسسه انديشه‌سازان نور از همه دست‌اندركاران امور پژوهشي و مطالعاتي انتظار دارد با نقدهاي عالمانه خود از نشر چنين آثاري استقبال كنند و در ايجاد فضاي علمي و پژوهشي و گسترش ادبيات تخصصي اين حوزه‌ها ياري‌رسان باشند.